Цуврал нийтлэл  №1

Жилийн өмнө Дээдсийн хүрээлэн сонин болон Оллоо сайтад нийтлэгдсэн “Эмч нарт хүн биш ЭМД-ын дэвтэр хэрэгтэй” гэсэн нийтлэлийг санаж байгаа байх.
Гэтэл ийм явдал надад тохиолдсоныг уншигч та бүхэнтэй хуваалцья гэж бодлоо.
Нэгэн удаа бага хэмжээний бэртэл авч эмнэлэгт явж үзүүлэх шаардлага гараад  очоод үзүүлтэл карт нэхэв. Ойрд эмнэлэгт үзүүлээгүй миний хувьд тэр талын асуудал байдгийг мартаж. Надад үзлэгийн карт байдаг хэдий ч хаана байгаагаа мэдэхгүй тул шинээр нээлгэж авлаа.
Акт авч хэдэн хоногоор гэрээр эмчлүүлэх шаардлага гарав. Ажлын хэдэн өдөр эмчлүүлж байгаад ажилдаа орход актаар цалингаа бодуулах шаардлага гарсан. Энэ дагуу ажлын зав зайгаар Эрүүл Мэндийн нэгдэлд очиж хэдэн хүний ард дугаарлаж байж эмчээс нь актаа авах гэтэл урдаас иргэний үнэмлэх, нийгмийн даатгалын дэвтэр болон эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэр нэхэв. Би эрүүл мэнд болон нийгмийн даатгалыг байнга тогтвортой төлдөгөө хэлээд “Дугаарыг нь утсаар асуугаад хэлээд өгч болох уу” гэтэл заавал дэвтэр үзнэ гэв. Учирлаж хэлээд тусыг эс олсон тул эргэж ажил уруугаа очиж Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын дэвтрээ авав. Дэвтрүүдийн сар бүрийн цалинтай холбоотой бичилтүүдээс сүүлийн сарын цалинг баталгаажуулаагүй байсан тул эргэж буцаж юуны магад учир ажлаасаа чөлөө авч байгууллагын харьяа Нийгмийн даатгалын газраар очиж хариуцсан байцаагчаар баталгаажилт хийлгэлээ.
Бүрэн баталгаажилт хийлгэсэн дэвтрээ аваад ахиж өөрийн Харьяа эрүүл мэндийн нэгдлээр очиж мөн л хэдэн хүний ард дугаарлаж байж эмчээсээ акт авсан. Эмч нар нь харин бичиг баримт нь бүрэн үед ямарваа нэгэн хүндрэл үзүүлээгүй.
Миний энэ асуудал хүнд бүрт тохиолддог. Хүн бүр л энэ бэрхшээлтэй тулгардаг.
Би тогтмол цагтай, тогтмол цалинтай ажил хийдэг бөгөөд Нийгмийн даатгалын шимтгэлийг байнга төлдөг талаар өмнө дурдсан. Цалингийн 10 хувийг хувь хүн болон болон ажил олгогчоос тус тус тооцож нийгмийн даатгалын шимтгэл суутгадгийг бид бүгд сайн мэдэх билээ. Үүнд мөн Эрүүл Мэндийн Даатгал шимтгэл ордог. Эдгээр даатгалын шимтгэлийг сар бүр бичилт хийж программд оруулдаг.
Миний гаргаж буй гол асуудал бол Эрүүл Мэндийн даатгалын дэвтрийг хэрэглээнээс халья. Нэгэнт Нийгмийн даатгалын Мэдээллийн санд орчихсон мэдээллийг Эрүүл мэндийн нэгдлүүдэд холбоод өгөхөд ямарч хүний даатгал төлсөн эсэхийг мэдэх боломжтой. Үүнд хүндрэл гарахгүй болов уу. Миний мэдэх 1-р эмнэлэгийн 1 давхарт бүртгэлийн ажилтнууд гэж 6-7 хүн байдаг. Эдгээр хүмүүст Эрүүл Мэндийн даатгалын төлөлтийг харах эрх өгхөд л хангалттай.
 
Ингэж мэдээллийн санг холбож өгснөөр гарах давуу талууд.
1.    Үйлчлүүлэх гэж ирсэн иргэдийн эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэл төлсөн эсэхийг шууд харах боломжтой.
2.    Иргэд олон дахин нааш, цааш явж цаг алдахгүй
3.    Ажлаасаа чөлөө авах шаардлага багасна
4.    Олон дахин унааны мөнгө төлөхгүй, бензин тосонд мөнгө зарцуулахгүй
5.   Эрүүл мэндийн дэвтэр биш иргэний үнэмлэх шиг ганц карттай л болно. Цаашид иргэний үнэмлэх уг дэвтрийг орлож болно.
6.  Байгууллага бүрт цалин хариуцсан нягтлан бодогч нар сар бүр олон ажиллагсдын Нийгмийн даатгалын дэвтэр болон Эрүүл мэндийн даатгалын дэвтрийг бөглөж цаг алддаг. Энэ ЭМДаатгалын Дэвтрийг бөглөхгүй ажлын цагаа хэмнэнэ. Өөр үр ашигтай зүйлд зарцуулна.
7. Мөн эдгээр дэвтрийг Нийгмийн даатгалын хариуцсан байцаагч нар баталгаажуулах гэж цаг алддаг. Тэр олон дэвтрийг бөглөхгүй байна гэдэг нь цөмхөн бүтэцтэй ажиллахад өнөө цагийн хямралтай үед бас л бодох асуудал болж байна.
Эдгээрээс гадна олон давуу талтай.

Энэ удаад би хэн нэгнийг буруутгах гэсэнгүй. Харин энэ асуудлыг орхигдуулснаар олон зүйл дээр алдаж байна. Уг асуудлыг шийдээд өгвөл хамгийн наад зах нь иргэдийн бухимдал багасна шүү дээ.
Энэ нийтлэл миний хувьд анхных бөгөөд дараа дараачийн нийтлэлээр энэ мэт асуудлыг хөндөх, нийгмийн бухамдлыг багасгахад бага ч гэсэн нэмэр оруулья гэж бодож бичлээ.
           
Нийтлэл бичсэн
Р.Сайнжаргал