Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэглэл нэртэй хатуу хөл хорион дунд өнгөрүүлсэн сар шинийн өдрүүд урлаг соёлын хүрээнд ахиагүй ч улс төрийн хүрээнд бол үзүүштэй “номерууд” цөөнгүй байв. Тэр тусмаа “улс төрийн хүрээг” тодорхойлж буй зүйл нь эрх баригч МАН ганцаараа байлаа. Тус намаас явуулсан сар шинийн мэндчилгээ төрийн гурван өндөрлөгийн мэндчилгээг хол хаяад зогссонгүй энэ жил тохиож байгаа МАН-ын 100 жилийн ойн арга хэмжээний нээлтийг удахгүй болох Ерөнхийлөгчийн  сонгуулийн сурталчилгаатай нэгэн зэрэг эхлүүлэв.

Товчхондоо ирж буй үхэр жилийг монголчууд “эдийн засгаа сэргээхэд” биш, эрх баригч намын ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэхэд зориулах юм байна. Энэ үнэн болохыг нотлох нэгэн чухал мэдээллийг МАН-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан шинийн 3-ны өдөр өөрийн твиттер хуудсаар нийтэд дэлгэлээ. МАН-ын генсек шинэ Ерөнхий сайдын зарласан “Эрүүл мэндээ хамгаалж, эдийн засгаа сэргээх 10 их наядын цогц төлөвлөгөө”-ийн зах зухаас дэлгэхдээ,

“ЖДҮ, үйлчилгээ эрхлэгчдэд гурван жилийн хугацаатай, 3 хувийн хүүтэй 2 их наядын зээл олгоно, 

Залуучуудыг дэмжих 2 сарын хугацаатай сарын 500.000 төгрөгийн тэтгэлэгт сургалтанд хамруулахад 500 тэрбумыг зарцуулна” гэсэн нь олон хүнийг “шок”-ийн байдалд орууллаа. Үүгээр зогссонгүй, “Цаашид МАН-ын гишүүддээ, шинээр элсэн орох залуустаа зориулаад хамтрагч нам, олон улсын байгууллагын шугамаар өөр олон боломж, тэтгэлэгт хөтөлбөрүүдийг бий болгоно” гэв. 

Товчхондоо, энэ цагаас хойш МАН-ын батлахтай л бол боломж бүхэн нээлттэй, батлахгүй бол хэнд ч ямар ч боломж байхгүй гэдгийг иргэд, олон нийтэд ил тод зарлалаа. Социализмын үед иргэдээ намын гишүүн, гишүүн бус гэж хоёр хуваагаад намын батлахтай бол ажилд ордог, орон сууц хуваарилдаг, албан тушаалд мацдаг байв. Монголыннийгэм дарга анги, ажилчин анги гэсэн хоёр “каст”-тай. Дарга анги нь МАХН-ын орон тооны гишүүд байж. Яг түүн шиг тогтолцоог бий болгох гэж байгаа юм байна. 

УИХ-ын гишүүн асан, АН-ын ҮБХ-ны гишүүн Ц.Оюунгэрэл энэ тухай “Улс төрийн намууд элитизмыг өөгшүүлэх биш, хүртээмжийг нэмэгдүүлэхийн төлөө ажиллах ёстой. Иргэдэд нээлттэй боломж бий болгохын оронд сорчилж талдаа татах, нийгмээс таслах нь муу үр дагавар л авчирна” хэмээн жиргэсэн байна лээ. Нэг үгээр МАН-ын генсек тус нам нийт монголчуудын төлөө биш, намын гишүүдийнхээ төлөө бодлого явуулна гэдгийг ил зарлав. Сурч боловсоръё, ажилтай амьдралтай байя гэвэл хамгийн түрүүнд МАН-ын гишүүн болох ёстой. Эргээд соц үеийн нэг намын тогтолцоо руугаа гулсана гэсэн үг. Нөгөө улс төрийн олон урьгалч байдал, үзэл санааны өрсөлдөөн энэ тэр “чөтгөр лүүгээ тонилж” байгаа нь тэр.

Хоёрдугаарт, шинээр зарлаж буй “10 их наядын хөтөлбөр” нь шууд утгаараа удахгүй болох Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг угтсан улс төрийн авилга болох нь шууд харагдаж байна. Ердөө хоёрхон сарын өмнө 2021 оны төсвийг батлахдаа “ЖДҮХС-д /жилийн 3 хувийн хүүтэй, 3 жилийн хугацаатай хөнгөлөлттэй зээл/ төсөвлөх мөнгө байхгүй” гэж байсан Засгийн газар гэнэт түүхэнд байгаагүй өндөр дүнтэй /ДНБ-ий 30 хувь/ хөнгөлөлттэй зээлийн хөтөлбөр зарласан нь өөр ямар шалтгаантай байж болох вэ? Дээр нь хаанаас тэр зээлээ санхүүжүүлэх вэ?

Сануулахад ЖДҮ хөгжүүлэх зээл гэдэг бол өмнөх парламентын хамтаараа /УИХ-ын 44 гишүүн шүү дээ/ хусаад АТГ-т дуудагддаг тэрбумын зээл биш. Жинхэнэ ЖДҮ эрхлэгчид бол хамаг хөрөнгөөрөө дэнчин тавьж, барьцаа гаргаад хамгийн ихдээ 20-30 сая төгрөгийн л зээл авдаг. Тэр дүнгээр харвал МАН хамгийн багадаа 100.000 аж ахуйн нэгжид жилийн гурван хувийн хүүтэй зээл амлаж байна гэсэн үг. Жинхэнэ утгаараа ЖДҮ зээл байсан бол сайхан л хэрэг. Гэвч зорилго нь өөр байна аа гэдгийг дээр хэлсэн. Дараачийн асуулт, тэр мөнгийг МАН хаанаас босгох вэ?

Залуучуудыг сургая, хөгжүүлье гэж байгаа нь сайн хэрэг. Гэтэл яагаад заавал "Сарын 500.000 төгрөгөөр хоёр сарын сургалтын мөнгө өгнө" гэв? Нийт дүнгээрээ нэг сая төгрөгийн мөнгөн амлалт. Дахиад 500 мянган хүнд сая төгрөг амлачихлаа. Нэг нь сургалтанд хамруулсан нэртэй, нөгөө нь хамрагдсан нэртэй сертификат бичүүлээд сая төгрөг бэлэн авах юм байна. Сургая гэхнээ сургалтын төвүүдийнх нь чадавх ч хүрэхгүй, лав ойрын 4-5 жилдээ. Шуудхан хэлэхэд бэлэн мөнгөөр шууд худалдан авалт хийж буй сонгуулийн луйвар. Нөгөө “Улс төрийн нам, нэр дэвшигчид сонгуулийн жилд, сонгууль угтаж мөнгөн амлалт авч болохгүй” гэсэн хуулийн зохицуулалт, зарчим хаачсан...? 

Сар шинийн өмнөхөн нийслэлийн Засаг дарга асан Э.Бат-Үүл нэгэн мэдэгдэл хийснийг сая эргэн санахад хүрэв. “Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа МАН Үндсэн хуулийг өөрчлөх гэж байна, Ерөнхийлөгчийн засаглал руу шилжих гэж байна. "Ерөнхий сайдыг Ерөнхийлөгч томилно" гэсэн ганцхан заалт оруулахад бүх зүйл дуусна шүү” гэж хэлсэн дээ. Тухайн үед нь “цайнд халсан хүн тараг үлээнэ” гэдэг болж, арай л хэтрүүлчихэв үү гэж харж байсан ч одоо эргээд харахад үгүй юмсанж. 

Хэрвээ МАН энэ эрчээрээ зүтгэвэл Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа Монгол Улс жинхэнээсээ "банкрот" болж, /цар тахлын хямрал юу ч биш/ бослого хөдөлгөөн гарах нь тодорхой. Тэр үед зугтах ганц арга нь Ерөнхийлөгчийн засаглалд шилжих. Нэн ялангуяа МАН хоёр удаа 80-аас илүү хувийн суудалтай үнэмлэхүй олонхиор засаглахдаа ардчилсан парламентын нэр хүндийг асар ихээр унагаасан нь Ерөнхийлөгчийн засаглал руу гулсах аятайхан шалтаг, зөөлөн хөрс болох биз.