"Interview" сэтгүүлийн 24 дүгээр дугаарт сэтгүүлч Б.Алтанхуягтай ярилцсан "УРАН ЗОХИОЛ БОЛ ЯЛ, ЭХ ХЭЛ БОЛ ДӨНГӨ ГЭЖ ОЙЛГОСОН ИРЭЭДҮЙ АЙСУЙ" ярилцлагаасаа цувралаар хүргэж байна.

Монголын Зохиолчдын эвлэл (МЗЭ) 2001 оноос эхлэн уран зохиолын оны шилдэг бүээлийг төрөл зүйл тус бүр дээр шалгаруулан шагнах болсон билээ. МЗЭ нь уран зохиолын төрөл зүйл бүрээр дагнан туурвидаг зохиолчдоос бүрдэх үндэсний төвүүд, үндэсний төвүүдээс сонгогдсон удирдах зөвлөлийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулдаг билээ. Энэ жил 20 жилийнхээ нүүрийг үзэж буй Алтан-Өд шагналын эзэд уламжлал ёсоор тодорчээ.

Залуу нас. Цэл залуу нас. 2021 оны монголын яруу найргийн өнгийг ийм л үгээр тодорхойлж болохоор байлаа. Эдүгээ 20 гаруйхан настай залуусын хоёр дахь, эсвэл гурав дахь шүлгийн түүвэр ахмад, тулхтай уран бүтээлчдийн чихэн дээр хонх жингэнүүлж, уншигчиддаа өөрсдийгаа тунхаглаж чадлаа. Яруу найраг залуу насны урлаг гэдэг. Тайзны наадмуудыг дагасан хуурмаг хөөсрөлийг эс тооцвол монголын яруу найраг өнөөдөр залуу байна.

Бид ямар ч санхүүжилт, хамтран ажиллах санал хүлээн авахгүй гэдгээ хариуцлагатайгаар мэдэгдэе. Бид зүгээр л цайны цагаараа дээрх гурван зарчмыг ард олонд уриалах болно. Та ч бас уриалж болно. Ямар ч гишүүнчлэл энд хэрэггүй. Бидний гол дүрэм чимээгүй, тайван замаар эсэргүүцлээ илэрхийлнэ. Бид хэн нэг албан тушаалтан, эрх мэдэлтэн, улс төрийн нам эвслийг эсэргүүцэж байгаа юм бишээ. Бид өөрсдийн хариуцлагагүй, арчаагүй, идэвхгүй, зориггүй, аминч хандлагаа эсэргүүцэж, түүнтэйгээ тэмцэж байгаа юм.

Үндэсний хүүрнэл зохиол 10 гаруйжилийн унтаа байдлаасаа сэрж, сэргэсэн оныг бид үдэж байна. 1990-ээд онд уран зохиолд орж ирсэн нэгэн үеийн зохиолчид хүүрнэлийн хувьд нэгэн шинэ мөчлөг рүү алхан орсон нь үүний шалтгаан болов. Сэтгэлгээ, хийсвэрлэл, гүн ухааны хувьд шинэлэг даацтай, басхүү олон төрөл зүйлийг хамарч чадсан нь олзуурхууштай. Эрэлхийллээсээ илэрхийллийн үед дэвшсэн энэ бүтээлүүд уншигчиддаа гологдох болсон утга зохиолын ертөнцийн хамгийн чухал мэдээ байв.

Яагаад түүх бүтээсэн шигшээ багийн ахлагч маань тамирчдынхаа эрх ашгийг хамгаалан холбооныхоо удирдлагад зарчмын шаардлага тавиад зодог тайлав? Хөлбөмбөгийн холбоо хөлбөмбөгчдийнхөө эрх ашгийг хамгаалж чадаж байна уу?