Завханы Дөрвөлжин суманд хэн нэг нь канола тариалж эхэлжээ. Монголоор юу гэдэг юм бол, нэгэн сортын рапс гэх ургамал.

Сонгууль ойртлоо. Сонгуулийг морины уралдан маягаар төсөөлдөг болоод олон жил өнгөрчээ. Морьд эргэлээ ч гэх шиг. Сонгууль бол халуурал юм.

Сая хэвлэгдэж гарсан МОНГОЛ ТҮҮХ-ийн дөрөв дахь хэвлэлийн хэсгээс сонирхуулж байна. 1300 орчим хуудастай, 2000 орчим эшлэлтэй, зуу гаруй зураг чимэглэлтэй, хоёр боть бүтээл.

Шүүх ажиллагааг нэгд нэгэнгүй тэмдэглэж авсан сэтгүүлч Фрида Вигдоровагийн бичлэг удалгүй тархан барууны орнуудад олон хэлээр орчуулагдан гарснаар Бродский дэлхий даяар алдаршин, түүний найргууд гадаадад үй олон уншигч, бишрэгчидтэй болжээ. Тун эвгүй байдалд орсон Зөвлөлт засаг хоёр жилийн дараа Бродскийг ялаас чөлөөлөн суллажээ. Харин түүнд галзуугийн больницид хэвтэж эмчлүүлэх, эсвэл өөрийн хүсэлтээр гадаадад дүрвэх санал тавьсан ажээ. 1972 онд “өөрийн хүсэлтээр” эх орноосоо хөөгдсөн түүнийг АНУ-д дүрвэж очингуут нь ердөө дунд сургуульд долоон жил суралцсан Бродскийг нэртэй их сургуулиуд утга зохиолын багшаар булаацалдан урив. Тэрээр 24 жилийн турш Америк болон Британийн их сургуулиудад профессороор ажилласан. 1987 онд Иосиф Бродскийд “яруу тунгалаг тод найраг” гэсэн тодорхойлолтоор утга зохиолын Нобелийн шагнал хүртээжээ. 1940 онд төрсөн Бродский 1996 онд зүрхний шигдээсээр нас барсан.

Тэр үед хувьсгалын хамгийн шуугиантай, олны анхаарлыг татсан уриа нь “Манж нарыг үлдэн хөөе”, “Дундад гүрнийг сэргээе” гэсэн үгс байсан Нэг л үгээр Синьхайн хувьсгал нь “Дайчинго гүрнийг устгаж хань үндэстний Жунго гүрнийг сэргээн байгуулья” гэсэн бараг ганц зорилго чиглэл дор нэгдсэн байлаа. Бодит үнэн бол Манж Чин гүрнийг залгамжлана гээгүй, харин тэдний дарлалыг зогсоож төрийг нь унагаж, өөрсдийг нь хөөн явуулаад жинхэнэ хань үндэстний төр улсаа байгуулна гэж байсан. Манжийн төр үүсэнгүүтээ Юань гүрнийг залгамжлан гарч ирлээ гэж тунхаглаж байсан бол, Синхайн хувьсгалаар гарч ирсэн Хятадын бүгд найрамдахчууд өөрснийгөө Мин гүрнийг залгамжилж байна хэмээсэн. Хятад даяар манж нарыг ялгаварлан гадуурхах явдал маш түгээмэл болсноор олон манж хүн угсаа гарвалаа нуух, хятад нэр авах, угсаа нэгт манжуудаасаа харилцаа холбоогоо таслах, нуугдмал амьдралаар амьдарч эхэлсэн.

Робот гэсэн ухагдахуун болоод ийм нэршил 100 жилийн өмнө мэндэлжээ. Энэ тухай Чехийн шинжлэх ухааны уран зөгнөлийн зохиолч Ярослав Вэйс ийм нэгэн шүүмж өгүүлэл бичин хэвлүүлсэн байна.