Хувь хүн, хэдийгээр эрх чөлөөтэй амьдрах учир зүйгээ тэр бүр олдоггүй, дарангуйлал дор уруу татагдан ордог нь үнэн боловч эцэстээ эрх чөлөөний л төлөө оршихуй. Шоронд орохыг дэлхийн ямар ч хүн хүсдэггүй. Тийм болохоор ардчилал барууны орнуудын “өмчилдөг” зүйл биш. Манайхан “ардчиллыг хэн ч өмчлөх ёсгүй” гэдэг биз дээ. Үнэн агаад ухаалаг үг шүү!
Одоо УИХ дээр шүүхийн хуулийг өөрчлөх асуудлыг хэлэлцэж байна. Хараад байхад, шүүх бол хэнээс ч хараат бус байж, иргэнийхээ шударга шүүхээр шүүлгэх эрхийг хангах байгууллага хэмээн ойлгож, уйгагүй нотлон үзэлцээд байгаа нэг гишүүн бол Б.Энхбаяр аж. Бид ийм нэг гишүүнтэй нь яамай даа! Гэхдээ мань эр ганцаараа дийлдэг болов уу? ҮАБЗ-ийг дийлдэг болов уу? Хуулийн тухай социалист ойлголт хэвээрээ хууль тогтоогчдод шударга шүүхээр шүүлгэх эрхийн утга учрыг ойлгуулж дийлдэг болов уу? Үндсэн хууль нь хуулиудаа конституцалдаг (захирдаг) болохыг ойлгуулж дийлдэг болов уу? Ардчилсан Үндсэн хуультай Дарангуйлал бол ердөө л фашизм гэдгийг ойлгуулж дийлдэг болов уу даа? Харцгаах л үлдлээ!
Хүний хангалуун амьдрахуйн хүсэл (шунал), дорд үзэгдэхгүй байхуйн хүсэл (атаархал), дотоод “би”-гээ хамгаалахуйн хүсэл (зарчимгүй) зэрэг хүслүүд нь секстэй адилхан хүний эволюцийн явцад бий болж, байгалийн мөн чанарт нь хадагдсан ухамсрын модулиуд юм. Тэдгээр модулиуд нь байрлах тархины хэсгийг нь гэмтээх юм уу, хагалгаа хийж салгаж авахгүй бол тархинд байрласаар байх болно.
Атаархал бол хүн төрөлхтөнд байдаг төрөлх араншин. Эволюцийн явцаар хүний ухамсарт, шуналтай адилхан бий болсон нэг модуль. Атаархал; ядуу нийгэмд байнга ил гарч арзалзаж байдаг бол харин амьдрал сайтай өндөр хөгжилтэй улсад аядуу л болсон төдий.
Монголчууд бид, Монголоо хөгжүүлэхэд шаардлагатай гурван “муу” чанартай. Нэг дэх нь “шунал”, хоёр дах нь “атаархал”, гурав дах нь “зарчимгүй” гэгдэх чанарууд болой.
Нийслэлийн шинэ Засаг дарга Сумъабазарыг жинхэнэ хотын хүүхэд шиг сэтгэлээсээ ажиллаж Улаанбаатараа хөгжүүлж чадах уу, үгүй юу; хямрал нүүрлэхэд хотынхоо урсгал амьдралыг аваад явж чадах уу, үгүй юу; дефолт болбол хот хэмээх “эрдэнэсийн сан”-г хамгаалж чадах уу, үгүй юу мэтийн олон сорилт хүлээж байна даа!
