Монгол Улс эдийн засгаа сэргээх бодлогын хүрээнд хоёр хөршөөс гадна гуравдагч хөршийн оролцоог нэмэгдүүлж, эдийн засгаа төрөлжүүлэх, олон тулгуурт тогтвортой бүтцийг бий болгохоор зорин ажиллаж байна, тэр утгаар би дээрхи жишээнүүдийг нэрлэлээ.
Ерөөсөө хөгжлийн жам ёс гэж байна. Олон мянган жил хадгалж ирсэн монголын онцлогтой үндэсний хосгүй нүүдлийн соёл иргэншил гэдэг чинь хөгжлийн жам ёсны эсрэг цэх зогсоод байж чадахгүй болсон байна. Ядуурал, нийгмийн бухимдал, нийгмийн хямрал, нийгмийн тогтворгүй байдлын үүр уурхай болчих магадлалтайг хүлээн зөвшөөрөхөд сэтгэлгээний хоцрогдол гол саад болж байна. Гучин жил элдэв хямрал салахгүй байгаа чинь сэтгэлгээний хоцрогдлын бүтээл, тусгал нь шүү дээ!
Ертөнцтэйгээ танилцаач, эрх чөлөөт ардууд аа. Ертөнцөд малчдыг цаснаас хамгаалах үүрэгтэй Төр, засаг, албан байгууллага хэд байдаг вэ? Мал аж ахуй хэт хөгжсөн, жишээ нь хатуу ширүүн уур амьсгалтай Канад, Скандинав, Грийнландад тийм “ОБЕГ” нь гялалзтал ажиллаж, хушуу дэвсэн очиж байна уу гэсэн туршлагыг явж судлана уу.
Ахуйн хэрэглээнд “хэрэглээний донтолт” тусах нийгмийн хөрс нь бэлээхэн байж ирсэн. Өмсөх зүүх дээр ч ялгаагүй. Оросуудаасаа сурч авсан хүмүүжил юм даа, учиргүй их гоёж гооддог, хувцас нөөцөлдөг, нөөцлөх ч юу байхав шуналын дэв нь хөдлөөд шкаф шүүгээ дүүрэн хувцас цуглуулдаг дон монголчуудыг хүчтэй нэрвэсэн.
Эдүгээ Монгол оронд маань эдийн засгийн элдэв гачаал бишгүй тулгарч байна. Хоёр хөршөөсөө эдийн засгийн хамааралтай нь харагддаг, мэдрэгддэг. Тэглээ гээд буруутнаар өрнөдийн (хэрэг дээрээ гуравдагч хөршүүд) түнш орнуудаа тодруулан тэднийг араб, африк, мусульман, латин шиг иргэншил–соёлын өсөрхлийн нүдээр харах нь даан ч мунхаг хэрэг болно. Ардчиллын 30 гаруй жилд биднийг эрхбиш бага ч болов өрнөджүүлсэн, соёлжуулсан. Нүдийг маань нээсэн. Үүнд өрнөд ертөнц буруугүй.
Яагаад, яагаад сая сая оросууд барууны орнууд руу зугтахыг хүснэв, яагаад Оростоо эргэж ирэхгүй байнав. Баруун ба АНУ-д аж төрдөг монголчуудад ч хамаатай асуулт. Тэнд нь хэд дахин илүү сайхан амьдрал, орчин, нөхцөл байгаа болоод л тийшээ шүлэнгтээд байдаг юм биш үү? Оросын нийгмийг хэрсэн авилга, архидалт, хулгай, залилан, ер нь байхгүй муу зүйл алга. Ираны ба Хойд Солонгосын дэглэм нурахад л маргааш нь яг тийм болно.
