Өвгөн гуай нь насан туршийн нугачаа бэдрэхдээ монголчуудын нэгэн базаахгүй занд дурамчхан болсон хүний хувьд хойч үедээ захь юү байя юу хэмээн эргэлзсээр эцэст нь бичиж орхив. Хөндөхөд хэцүү сэдэв тул олонтаа эргэж буцсан билээ.

Бидэнд хил залгаа ашигтай өөр түнш заяасангүй. Хаяа дэрлэсэн ганц аварга захад чулуу шороогоо чадлаараа шахаж, ахиу зоос олж, дэд бүтцээ түргэн байгуулах гэсэн намайг ойлгооч. Шинжлэх ухаан нүүрсийг маань үнс болгочих гээд биднийг яаруулж байна. Хөгжлөөс хоцорсон бидэнд хурд маш чухал болов. Хятад улс манууст маш ашигтай хөрш. Орос Монгол хоёрт наймаалцах бараа хомс юм чинь худалдаагаа яаж тэлэх билээ. Нүүрсээ солилцох уу. Хоёул чулуу шороогоо зарах гэж өрсөлдөж буй. Авдаг ойрын ганц хэрэглэгч нь Хятад. Хятадаа булаацалдаад төмөр зам тавиулсангүй.​

Хорвоод хосгүй монгол ухаан гэж хөөрцөглөх хүн цөөнгүй байх юм гээч. Үндэс угсаагаараа бахархалгүй яахав. Гэхдээ юун ч даруу бус юм бэ дээ. Сайн бодвол тэнэг ч юм шиг. Тэр хосгүй ухаанаас миний мунхаг тархинд тоймтой юм заяасангүй. Тиймээс надад хосгүй ухаан гээд тоочих юм алга.

Амьд амьтан дотроос хүн хамгийн ухаантай нь болохоор түүний хийсэн үйл хэрэг ямагт зөв байдаг. Зөвөөр ч барахгүй, энэрэнгүй чанар нь бусад адгуус амьтанд дандаа ашигтай, тэдний амар жимэр орших гол хамгаалалт болдог.

“Тоншуул” сэтгүүлд гуч гаруй жил ажилласны улбаа-шүүмжлэх дон маань миний араншинд бүр хадагджээ. Ажиглаад байхад өвгөрсөн хойноо юм юм шүүмжлэх санаа цухалзуулаад байх нь гайхал төрүүлэх юм. Бүр арилахгүй янзтай гээч. Муухай юм. Нийгмийн согогийг засах гэж хэнхэглэнэ. Шүүмжилнэ.