Монголчууд юуг сүлдлэх вэ гэдэг л гол нь. Ер нь бид юуны ачаар өдий зэрэгтэй амьд мэнд явна-түүнийг л сүлдэлье. Өөрөөр хэлбэл монгол хүний амийг зогоож буй язгуур сурвалжийг хайя. Юу байх вэ олъё!

Монголд орж ирсэн барууны хөрөнгө оруулагчдыг оросууд үздэггүй. Нэг үгээр орос ах нар биднийг баруунаас харамлаад сүйд. Бидэнд тийм их хайртай юм бол гаалийн татвар нь аймаар баймгүй еэ. Худалдааны дайнтай Америк Хятадын татвар 12 хувь байхад ОХУ 1990 оноос Монголын бараанд 40-60 хувийн татвар тогтоож, нэг үгээр эдийн засгийн хоригт оруулсныг бид ухаарахгүй орос ахдаа мөргөсөөр маанагтана. Сүүлийн 30 жилд ОХУ-тай хийсэн худалдаанаас манайх 20 тэрбум доллар алджээ. Урд хөршийн худалдаа хэт их, хойд хөршийнх хэт бага байгаа нь удахгүй хужаагийн атганд орох цондон гэж эх орончид онолдоно.

Нүүрсний хулгайчид нэрээ зарлалаа гэж уурлаад юун ял сонсгох-намаа сүйд хийх янзтай. Гэрт загнуулсан хүн гадаа гарч нохой өшиглөв гэгчээр хэрэг шийдэхгүй олон сар жил арга саам хийдэг шүүх алхаа тас буулгасан нь дээрээс нүд цавчилгүй ширтэх ерөнхий сайдын харцнаас гөл авчээ янз нь. Онцгой хулгайч нь Отгочулуу гэж сэвэх улстөрд эмзэглэв. Үйлдэл дээрээ чихдүүлсэн дархан хулгайчуудаа шийтгэж зүрхлэхгүй дөнгөж торгодог атлаа АН-ын бяруунд бяр гаргасан хараат шүүхийг яалтай. Овоо хэдэн саяын цалингаас хагацах тэнд хэцүү нь мэдээж.

Элсэн цөл ангамал тал зонхилсон Монгол орон ой хөвч ургамал ногоогоор хомс. Хойд хэсэгт хэдэн сайхан гол мөрөн заяасан боловч бүгд Орхон Сэлэнгийн бэлчрээр гадагшаа урсаад алга болдог тул нутгийн бидэнд өгөөж багатай. Малын бэлчээр, тариан талбай ус чийгээр ямагт гачигдаж, гандаж, хатаж байдаг билээ.

Энэ талаар уншигчид асуугаад буй тул хариулъя. 1940 оны сүүлчээр би 6-7 настайдаа мэдээ орсон шиг байгаа юм. Аав ээж мөн нутгийн хөгшдийн уйлан хайлан ярьж асан “үрэгдсэн, буудуулсан” гэх үгс 6-7-той миний чихэнд хоногшиж эхэлсэн бөгөөд нарийн учрыг балчир хүү-би бээр яахан ойлгох билээ.