2012 онд Н.Алтанхуягийн Засгийн газар “Үндэсний хиймэл дагуул” хөтөлбөрийг батлахад урьдчилсан тооцоогоор харилцаа холбооны хиймэл дагуул хөөргөж, эзэмшихэд 350 тэрбум, тандан судалгааны хиймэл дагуул хөөргөж, эзэмшихэд 280 орчим тэрбум төгрөг шаардлагатай гэдэг тооцоо гарчээ. Энэ хөрөнгийг улсын төсөв, хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалт, гадны зээл тусламж зэргээс санхүүжүүлнэ, 2015 онд Монгол Улс Үндэсний хиймэл дагуул ашиглагч орон болно хэмээн тооцоолж байв. Одоо энэ өртөг нэг их наяд орчим төгрөгөөр яригдаж байна. Манай улсын эдийн засгийн нөхцөл байдал, төгрөгийн сулралаас болоод төслийн өртөг 3 дахин нэмэгдчихээд /328 сая евро/ байгаа. Энэ чинь нөгөө бидний ярих дуртай "алдагдсан боломж". Үүний өртгийг Францын Засгийн газрын нэн хөнгөлөлттэй зээлээр /жилийн 0,883 хувь/ санхүүжүүлэхээр болсон.

Үүсгэн байгуулагчид нь ямар нэг хэрэг үүсгэж, дарамталж, буланд шахаж байгаад хөрөнгийг нь шилжүүлээд авчихдаг. Ийм түүх манайд бишгүй л олон бий. Энэ удаад ч ялгаагүй, Ерөнхий сайдын ивээл дор ажилладаг нацист бүлэглэлүүдээр "ажлаа хий, хөрөнгийг нь хурааж ард түмэнд тарааж өг" хэмээн хэвлэлийн бага хурал хийлгэж, араас нь Ерөнхий сайд өөрөө "Ачит Ихт"-ийн 34 хувийг төрд авах хэлцлийг эхлүүлэхийг сайд нартаа үүрэгдсэн байх юм.

Манай салбарынхан утаа, түгжрэл гэх нийгмийн тулгамдсан асуудлууд, эдийн засгаа аврах гэсэн эрх баригчдын “мэргэн” бодлого дунд живж, хөвж явах зуурт салбарыг нь бүхлээр нь хөмөрч мэдэх хуулийн төсөл УИХ дээр орж ирээд урагш давшиж байна.

Өнөөдөр бид зөвхөн угаартаж нас барсан хүний тоог л ярьж байгаа. 2017 онд түүхий нүүрс түлдэг байхад жилд 17 хүн угаартаж амиа алдсан бол өнөөдөр 100 гараад талийсан, жил бүр нэмэгдэж байгаа. Энэ бол зөвхөн гэртээ, эмнэлгийн тусламж авч чадалгүй нас барсан хүмүүсийн тоо. Эмнэлэгт очоод эмчлүүлж байгаад нас барчихвал тоолдоггүй гэж байгаа. Гэтэл НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийнхэн манайд ирж судалгаа хийгээд “Жил бүр агаарын бохирдлын улмаас 7139 хүн нас бардаг, 4,8 их наядын алдагдал хүлээдэг” гээд тайландаа тусгачихсан. Эрүүл мэнд болоод эдийн засагт учруулж байгаа хохирол нь ийм том. Энэ жил Улаанбаатар хот анх удаа дэлхийн хамгийн их агаарын бохирдолтой хотоор тэргүүлсэн. Энэ маягаараа манайд суугаа гадаад улсын ЭСЯ-дууд удахгүй хүмүүсээ буцааж татах байх.

Утаагүй түлш чинь утаа гаргаад байна, түлшнийхээ чанарыг хянаач ээ гэхээр түлш үйлдвэрлэдэг компанийг нь нийслэлийн өмчид авчихсан. Эд яг юу хийгээд байна аа? Үйлдвэр нийслэлийн өмчид очихоор л утаа арилчих уу?

Шинжлэх ухаанд суурилсан, мэдлэгийн эдийн засгийг бий болгоё гэж байгаа л бол шинжлэх ухааны салбартаа мөнгө зарцуулах ёстой. ШУТ-ын салбарт ДНБ-ий 1-ээс доошгүй хувийг зарцуулж байж нийгэм, эдийн засгийн салбартаа нөлөөлөхүйц үр дүн гардаг.