Одоо болтол Монголын удирдагчид улаантны үеийн коммунист ухуулгыг тоть шиг давтах аж. Өсвөр залуу үе маань хөрш хоёр орны үнэн түүхийг мэдэх ёстой. Үнэн түүхийг би өгүүлсү.

Монголчууд бид гурван зууны өмнө ард түмнээрээ Бурханы шашинтан болж арван хар нүглийг цээрлэж, арван цагаан буян үйлддэг Номт орны бурханлиг ард түмэн байснаа санаж, эдүгээ нисваанисийг дарж, сахил сахидаг ариун ард түмэн дахин болж чадваас монголын эвдэрсэн нийгэм сайжран өөрчлөгдөж, гэмт хэрэг үгүй болж, ариун номын амар амгалан орон болохсон болов уу.

Орос дахь халимаг монголчуудын тоо эдүгээ хоёр зуун жилийн өмнөхөөсөө өсөх бүү хэл, улам буурчээ. 1771 онд хаант Орост халимаг монголчуудын тоо 250 000 орчим байжээ. 1926 онд Оросын Халимагт 107 000 халимаг монгол хүн амьдарч байсан бол 1959 онд дөнгөж 64 900 халимаг монгол хүн амьдарч байлаа. Эдүгээ Халимаг Тангч улсад 159 000 халимаг монгол хүн амьдарч байна. Хэзээ дуусах нь мэдэгдэхгүй Орос-Украины дайны дараа халимаг, буриад монголчуудын тоо хэрхэн яаж буурахыг хэн мэдэх билээ.

Буддын сударт: ”Зонхаба Богд хойд төрөлдөө өөр Замбуутивд нэгэн хаан болон төрж амьтны тусыг ихэд үйлдэж, гутгаар төрөлдөө энэ Замбуутивийн дорно зүгийн Риза хэмээх сүм хийдэд бандида болон төрөх. Хоёр мянган шавь нар хурах бөгөөд шавь нар бүхэн нь чуулганы их мөр ба барилдлагын их мөрд оршигчид ямагт болох болмуй. Мөн Сухавадийн оронд төрөх ба “Билэг билгийн эрхт” хэмээх Бурхан болно. Мөн сайн галавын мянган бурханы есдүгээр “Сайн нүдэт” хэмээх Бурхан нь Зонхабагийн хувилгаан дүр мөн болой” хэмээн өгүүлжээ.

Буддын сударт “Жаргалын дор зовлон нуугдсан байдаг. “Их идэх дуртай хүн их идээд байвал өвчин хүрч зовлон болно. Их унтах дуртай хүн унтаад байвал өвчин болно. Шунал тачаалтай хүн түүндээ хөтлөгдвөл зовлон болно” гэж бичсэн байдаг. Буддын сударт “Нэг ямаатай хүн нэг ямааны дайтай зовлонтой байдаг” хэмээн бичсэн байдаг. Тэхлээр мянган хоньтой мянгат малчин хүн мянган хонины чинээ зовлонтой гэсэн үг.

Сансрын эдийн засаг 2019 он гэхэд нийтдээ 366 тэрбум ам долларт хүрчээ. Үүний дөрөвний нэг нь шинжлэх ухаан, цэрэг, төрийн бусад хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд зарцуулжээ. Нэг өдөрт хэд хэдэн хиймэл дагуул хөөргөж байна.