Нэгэн егүзэрийн түүхийг би сонссон юм: Тэрээр анх орох орон, оочих аягагүй бадарчин байжээ. Түүний билиг ухааны тухай цуу алдар түгж, хааны ордонд хүртэл дуулджээ. Хаан түүнтэй уулзахаар очоод эрдэм билигт нь биширч, тэргүүн сайдын албанд томилсон байна.

Тэр киног хамтдаа үзсэн сэн.

Бүтэн цагийн турш зөвхөн амьсгалдаа уусч, ямар ч хүчлэлгүйгээр ухамсарлаж, амарч тавирдаг болтлоо дадуул. Тэгсэн хойноо алхах жишээтэй өөр үйлдлийг нэм. Аль алийг нь ухамсарладаг болчихоод бусдаар баяжуул.

“Эгогоос ангижир, оюунаас гэтэл” гэж арш нар хэлэхдээ оюун ухааныг огт хэрэглэж болохгүй гэсэн утгаар хэлдэггүй. Чухамдаа оюун ухаанд уягдахаа больсон үед л түүнийг зүй ёсоор, илүү чадварлагаар ашиглаж чадна. Уялдаж зууралдахад үрэгддэг эрчим хүч сулардаг болохоор тэр. Хоногийн хорин дөрвөн цагийн турш оюун ухаантай зууралдах хэрэггүй.

Субуди ийн өчив: “Ирээдүйд таван зууны эцэс, таван мөчлөгийн төгсгөлд дээдийн ном сарних үест эл судрын үгсийг үнэн зөвөөр ойлгох төрөлтөн гарах болов уу?” (Очир огтлогч судраас)

Буддагийн ‘зөв үг’ гэдэг нь хийсвэрлэгч биш, чин шударгуу бодит байхын нэр. Будда олон асуултанд хариулахгүй дуугаа хураадаг байв. “Ертөнцийг хэн бүтээсэн юм бэ?” гэж асуухад тэрээр “Хэн ч бүтээсэн бай, эсвэл хэн ч бүтээгээгүй бай ялгаа юу байна? Ийм хийсвэр асуултанд битгий авт. Өөрт чинь хэрэг болох бодит зүйлийг л асуу” гэнэ.