Японоороо 靖國神社​(эх орны энх тайвны сүм) гэж нэрлэдэг Ясүкүни 1869 онд цэргийнхний мэдэлд анх байгуулагджээ. Тэр үеийн генерал, адмиралууд энд мөргөл үйлддэг, 1874 онд анх Эзэн хаан энд морилж, тэгэхдээ бурханд биш, амь үрэгдсэн дайчдын сүнсэнд мөргөжээ.

“Хатуу торгууль”, “өршөөлгүй торгууль”, “шийтгэлийн тогтолцоо” хэмээн нэрлэх тэр зэвсэг цаад өдүүлсэн хэргээсээ шалтгаалан их бага гэж байхаас байхгүй болно гэж хэзээ ч үгүй. Хэрэв зажилж явсан бохь, татсан тамхины ишээ ил хаявал шууд л $500. Зөвшөөрөлгүй газар тамхилбал $1000. Гай таараад Та галд амархан шатах хог метрон дотор хаячихвал $5000.

- Увс аймгийн нэгэн зууны ойг ёстой нижгэр тэмдэглэв. Түүхийн хар цагаан толбууд ор мөргүй алга болов. Харин Жамбын Батмөнх гэж түүхэн хүн тэр аймгаас төрсөн шүү, алдаршуулъя, хойч үедээ таниулъя гэсэн уриа бүхий пост, жиргээ үлэмж явж байна. Үнэхээр ч Батмөнх гэдэг түүхэн хүний тухай дурсахгүй байхын аргагүй тул би зориглохоор шийдлээ. - “Түүхэн эрхмүүдийн цадиг” цуврал номын төслийн хүрээнд миний бичсэн, гурван удаа хэвлэгдсэн “Жамбын Батмөнх” номын хэсгээс толилуулъя. Ер нь тэр эрхэм хүн хэзээ хаанаас, хэн дэвшүүлээд гаргаад ирсэн юм бэ гэдэгт хариулт хайя.

Оросуудын хүлээн зөвшөөрснөөр, ШХАБ-д нэг том дутагдал оршиж байгаа ажээ. Өөр хоорондоо таарамжгүй, зөрчилтэй улсууд ШХАБ-д зэрэг зэрэг, олон янзын статустай элсэх гэж байна гэжээ. Энэтхэг, Пакистан хоёроор ч жишээ татжээ.

Эхлээд “хүмүүн” гэгч энэ бодгаль материйн барагдашгүй их хүч нөөц рүү өнгийе. Хүний тархийг биеийн жинд нь харьцуулж үзвэл хүнээс том, лут тархитай амьд биет амьтан ертөнц дээр байхгүй