Наад захын жишээ. Хойд хөршид коронавирүсийн халдвар гаарч байна, тэндээс халдвар ороод ирлээ. Гэтэл монголчууд түүнд санаа зовинохгүй, бараг л “найрамдлын вирүс” гэхийн наагуур эерүүлэн эелдэгээр хүлээн авна, энэ талаар элдэв юм яривал “хужаа”, “хятадын эрлийз”-ээрээ дуудуулна. Гэтэл өмнөд хөршөөс нөгөө гайт вирүс нь орж ирдэггүй. Хэрэв Хиагтаас биш Эрээнээс энэ зэргийн халдвар орж ирээд, Замын-Үүд халдварлачихсан бол юу болж дуусах байсан бэ, ёстой “аюул болно”, тэнгэр газар нийлнэ, төсөөлшгүй.

“Соц нийгэм” бүрэн хаалттай нийгэм байсан юм. Нээчихвэл хамаг иргэд нь гадаадад дайжаад гоё тансаг ахуйд олзлогдчихно гэхээс дэглэм нь айж балмагдаад юун хилээ нээх, юун гадаад паспорт. Гадаад ертөнцийн (хөрөнгөтөн) тухай ам дамжин битүүхэн ярих ба тэндээс ирсэн, сонссон, үзсэн юм бүхэн үнэд хүрнэ. Сохроор шүтүүлнэ. Тэгэхдээ нэг их дээгүүр юм хүсэхгүй ярихгүй, бохь, жинс, трапец өмд, хөгжим, хожуухан өнгөт зурагт гэсгээд.

Эх орон олигтой хөгжихгүй байна. Нэг байрандаа дэвхцээд, эсвэл урвуу дэвшлээр яваад байна. Ядуурал, ажилгүйдэл, арчаагүйтэл, байхгүйтэл, мөнгөгүйтэл..... улс төрчдийн амны уншлага. Олон шалтгаан байдаг бол магадгүй монголчуудын атаархал ба тэнэглэл нь гол шалтгаан нь юм биш үү?

Монголчууд бид 30 жил ардчилал гэж хөнөглөөд адаг сүүлд нь ямар их сул дорой, үхээнц, хэврэг улс үндэстэн болж хувирав (бий болгочихов уу?) гэдгийг Засгийн газраас Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн энэ хэдэн өдөр ёстой нэг голд ортол харуулав.

Манж дайчин улсаас салж тусгаар тогтнолоо зарласан нь 1911.12.29-ний билэгт сайн өдөр. Тэр бол манай улсын тусгаар тогтнолын баярын өдөр (Independence Day) болно. 2007 оноос үндэсний эрх чөлөөний өдөр болгон улс даяараа тэмдэглэж байхаар УИХ-аас шийдвэрлэсэн нь манай төр үндэсний их мэдрэмжтэй, түүхээ хүндэлдэг дээдэлдэгийн жишээ.

Oлон улсын харилцааны түүхч мэргэжилтэйн хувьд жирийн иргэнийг бодохул түүхийн шинжлэх ухаанд арай илүү ойр байж магад. XXI зууны энэ цаг үеийн монгол хөвгүүд, охид, залуу, балчир үеийнхэн Монголын түүхийг ойлгож мэдэх талаар хойрго хандаж явдагт харамсдаг хүний нэг нь би байна.