Хорвоод хосгүй монгол ухаан гэж хөөрцөглөх хүн цөөнгүй байх юм гээч. Үндэс угсаагаараа бахархалгүй яахав. Гэхдээ юун ч даруу бус юм бэ дээ. Сайн бодвол тэнэг ч юм шиг. Тэр хосгүй ухаанаас миний мунхаг тархинд тоймтой юм заяасангүй. Тиймээс надад хосгүй ухаан гээд тоочих юм алга.

Архангайн хоёр сарлагаар сайд тавьчихсан аятай Н.Батбаяр, Д.Ганхуяг хоёрыг сонин хэвлэл үгүй мөн их доромжлох юм аа. Тэр хоёрыг огцруулбал гадаадын хөрөнгө оруулалт 50 хувиар нэмэгдэхийг УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж олж харснаа мэдэгдээд байхад яагаад танк хүлдгийн угсаа хоёр эсэргүүнийг зайлуулахгүй байна аа гээд гайхацгааж байна.

Элсэн цөл ангамал тал зонхилсон Монгол орон ой хөвч ургамал ногоогоор хомс. Хойд хэсэгт хэдэн сайхан гол мөрөн заяасан боловч бүгд Орхон Сэлэнгийн бэлчрээр гадагшаа урсаад алга болдог тул нутгийн бидэнд өгөөж багатай. Малын бэлчээр, тариан талбай ус чийгээр ямагт гачигдаж, гандаж, хатаж байдаг билээ.

Социалист нийгэм феодализмыг элдэв хоёроор муулахад би малчин эцэг эхээ дагаад зөвшөөрдөггүй байлаа. Малчин эцэг эх минь албан журмын мах, сүү, ноос, ноолуур зэрэг малаас гарах ашиг шим, түүхий эдээ засагт гүйцээж тушаах гэж ёстой хуруу хумсаа хуйхалж, эс биелүүлбэл орон шоронд орчих гээд үнэхээр зовж буйг би харж өссөн хүн.

Муусайн юмнууд байтлаа бүр түүхийн хүрдийг буруу зүг рүү эргүүлэх нь. Буруу тийш эргэж эхэлсэн түүхийн хүрдээ хамар давахаас нь өмнө буцааж, зөв тийш нь түргэн эргүүлэхгүй аваас тусгаар тогтнол бүдгэрэх нь. Хулгайн аргаар Чингисийн талбай гэснийг болиулж, хуучнаар нь Сүхбаатарынх болгоё.

Энэ талаар уншигчид асуугаад буй тул хариулъя. 1940 оны сүүлчээр би 6-7 настайдаа мэдээ орсон шиг байгаа юм. Аав ээж мөн нутгийн хөгшдийн уйлан хайлан ярьж асан “үрэгдсэн, буудуулсан” гэх үгс 6-7-той миний чихэнд хоногшиж эхэлсэн бөгөөд нарийн учрыг балчир хүү-би бээр яахан ойлгох билээ.