Сэтгэлийн огторгуй нь цэлмэсэн хүн ертөнцийн эд баялаг, тансаг сайхны дунд амьдравч тачаал шуналд баглагдахгүй. Ядуу зүдүү, бохир буртаг дунд оровч уур бухимдалд автахгүй. Агшин бүрийн мөнх бусыг сэрж мэдэрч, ухамсар сэхээлэг амьдарна.

Нүдээ аниад “хил хязгааргүй уудам” гэж ямар хэмжээ болохыг төсөөлөх гэж оролдож байсан уу? Аль эсвэл манай орчлон бий болохоос өмнө ер нь юу байсан тухай ч юм уу, гэрлийн хурдаар нисэх ямар болохыг, бас “хар нүх” рүү шагайвал юу харагдах тухай бодож байсан уу?

Химийн бодисууд ба түүний үелэх хүснэгт хүмүүсийн сонирхлыг маш их татдаг. Хүн бүр дунд сургуульд хими үзэж, химийн лабораторид эсвэл ангийн хананд байгаа үелэх хүснэгтийг харж, тэр хүснэгтийн зарим хэсгийг нь цээжлэх ч шаардлага гардаг байсан.

Эцсийн эцэст хүрэх бодит байдал, физик үзэгдэл (байгалийн философи), ёс зүй (ёс суртахууны философи), юмс үзэгдлийн үлэмж ерөнхий шалтгаан, зарчим болоод тэдгээрээс гарч ирсэн хүний хүртэхүй,

“Хэн, юу авч байна?”, “Хэн хэлэв?” гэсэн хоёрхон асуулт улс төрийн философид бий гэлцдэг. Үүнийг туйлын үнэн хэмээн үзэж болохгүй ч асуудлын маань эхлэх цэг болж чадна. Эхний асуулт эд баялаг, эрх, эрх чөлөө хэнд, хэрхэн оногдож байгаа асуудлыг хөндөж байна.

Хичээлийн дараа танай ангийнхныг үлд! гэж байна хэмээн жижүүр хүүхэд ямар нэгэн баярт мэдээ дамжуулж байгаа аятай хэлэв. Хичээлийн дараа үлдээх нь хэзээ ч сайны дохио байгаагүй билээ. Эхлээд хүүхэд бүр «Би яалаа» гэдэг асуулт өөр өөртөө тавилаа. Би ч яаснаа бодоод бодоод олсонгүй.