Мазаалай клуб энэ улиралд шинэ хамтрагчид, шинэ өнгө төрхтэйгээр эргэн ирж буй. Тус багийн ерөнхий ивээн тэтгэгчээр Монгол анхны хэвлэлийн газар Nepko Publishing ажиллаж байна.

Эдийн засгийн салбарын оюутан эс бөгөөс эдийн засгийг сонирхдог бол энд тэндээс сонссон, уншсан эрээвэр хураавар зүйлсээ цэгцлэхэд онц тустай. Яг л нэр шигээ 10 хоногт л бүгдийг хялбархан ойлгуулна. Эдийн засгаар төгссөн бол мартсаныг тань сануулж, мэдлэгийг чинь сэргээнэ. Ямар нэг асуудал тулгарбал эргүүлээд сөхөхөд хамгийн сайн туслагч чинь болно гэдэгт эргэлзэх хэрэггүй. Бизнесийн удирдлагын ном түм бумаараа бий. Тэгэхдээ онцсайн гэвэл ганц нэг л байдаг.

Сталиныг үхсэний дараагаас хүмүүсийн айдас тавирч эцэг нь гэж янз бүрийн нэр гаргаж ирсний дотор жүүд худалдаачин ч багтаж байв. Гэхдээ л ихэвчлэн Яков Эгнаташвилиг нэрлэнэ. Энэ эр бол дарсны худалдаачин, дажгүй зодоонч. Кэкэ тэднийд бас ажиллаж байж. Эгнаташвили Сосогийн сургалтын зардлыг төлж байсан нь зүгээргүй байх. Сталин түүнийг дурсаж ууган хүүдээ Яков гэж нэр өгсөн гэцгээх юм билээ... Би тэр булиа баатрын зургийг харсан. Яав ч, үлбэгэр Сосотой адилгүй... Мэдээж Бесо Тифлисээс буцаж ирээд энэ бүх хов живийг сонсож таараа. Тиймдээ ч хөөрхий муу Сосог тэгтэл нь зоддог байсан ч юм бил үү? Эхнэрээ ч үхтэл нь зодно. Сталин өсөж том болсон хойноо гүрж хүн гэсэндээ нэрээ алдсан эмэгтэйг жигшихгүй байж чадахгүй. Ийм л учраас эхийгээ Москвад ганц ч уриагүй, захидал ч бичдэггүй байсан.

1960-аад оны эхээр Хятадад учруулсан бүхий л гай гамшиг нь байсаар байгаа ч гэсэн ард түмний шүтээн болсон Мао эрх мэдлийн оргилд үлдсэн хэвээр байлаа. Гэхдээ улс орныг үнэн хэрэгтээ прагматикууд удирдаж байсан болохоор уран бүтээлийн тодорхой эрх чөлөө байсан юм.

Нэрт эрдэмтний туулж өнгөрүүлсэн урт амьдралын түүхийг дурсамж болгон хойч үедээ үлдээхгүй байхын аргагүй баялаг, арвин билээ. Тэрээр хүүхэд ахуйдаа мал хариулж, идэр залуудаа эрдэм номын мөр хөөсөн жирийн монгол сэхээтний амьдралаар замнасан хэдий ч дунд сургуулийн багшаас их сургуулийн профессор, жирийн судлаачаас академичийн эгнээнд хүрч чадсан туйлын хөдөлмөрч нэгэн юм. Түүний олон арван жилийн турш уншиж мэдсэн, үзэж дуулсан, явсан ирсэн, хийж бүтээсэн бүхнийг энэхүү дуртгалд өгүүлжээ. Наанадаж хоёр нийгмийг, цаанадаж хоёр зуун, хоёр мянганыг дамжин амьдарч, өрнө-дорно, өнгөрсөн-одоо, социализм-капитализм, баян-ядуугийн ялгааг биеэрээ үзэж туулсан түүний амьдрал бол түүхийн олон үйл явдлын гэрч болсон ажээ.

Стив Форбсын шинэ өмнөх үгээр тодорхойлогдсон Баялаг ба Ядуурал номын энэ хэвлэл эрх чөлөөний голт зүрх нь чөлөөт бизнес гэдгийг мэдүүлэхийн сацуу түүхэн сургамжаа мартсан буюу үл ойшоосон үндэстнүүд цэцэглэн хөгжиж чадахгүйг дэлгэн харуулжээ.