Би нэгэн удаа Их Хөлгөнөөс зохион байгуулсан Тэрэлжийн Арьябалын сүмд болсон нүгнээнд сууж, гурав хоног юу ч идэхгүй, уухгүй мацаг барьж, сахил сахисан арга хэмжээнд оролцсон нь миний хувьд цоо шинэ нээлт байсан юм. Адгуусан амьтан мэт хэлгүй, дуугүй байхын зовлон, юу ч идэхгүй байж бирдийн өлсөхийн зовлонг өөр дээрээ мэдэрсэн нь миний хувьд боди сэтгэлийг олох замд тохиосон томоохон алхам болсон юм.

Ер нь дэлхийд хамгийн том гүрэн байгуулсан улс бол англичууд, монголчууд, оросууд байдаг юм. Англичууд 35 сая квадрат км газар нутагтай, монголчууд 33 сая квадрат км газар нутагтай, орос зөвлөлтүүд 22 сая квадрат км газар нутагтай их гүрнийг байгуулсан байдаг юм. Сүүлийн 100 - 200 жилийн түүхийг харахад өрнө дахинаас англи үндэстэн, дорно дахинаас япон үндэстэн дэлхийг тэргүүлж манлайлсан байдаг. Арлын үндэстний онцлог бол эх газрын үндэстнээс эрс ялгаатай. Эх газраас хэн ч ирж бидэнд туслахгүй тул аралын үндэстэн бид бүх зүйлээ өөрсдөө бүтээж хүчирхэг үндэстэн болох ёстой гэсэн үзэл аралын хүн бүрийн яс маханд нь шингэсэн байдаг.Ийм ч учраас тэд хамгийн түрүүнд далайн чанадаас түүхий эд тээвэрлэн авчрах хамгийн том далайн хурдан хөлөг онгоцуудаа бүтээж аж үйлдвэрийн хүчирхэг улс болж чадсан юм.

Монгол соёлыг устгасны дараа монгол хүнийг эвдэх ажил их “бүтэмжтэй” боллоо. Бурхан ч үгүй, Чингис ч үгүй, Шүтээн ч үгүй, Босоо монгол бичиг ч үгүй, Хаан эзэн ч үгүй болсон харц гаралтай монголчуудыг мал болгоход маш амархан болжээ, боол болгоход боломжийн болжээ. Сартваах Буддагийн оронд сахалт Маркс, Ленин, Сталиныг шүтдэг болов. Хутагт хувилгаадын оронд хуурамч дарга нарыг шүтдэг болов. Бурханы номыг шүтдэг ард түмэнг буруу номтнуудыг шүтдэг болгов. Мал сүргээ хураалгасан монголчууд манкурт боол болов. Өмч хөрөнгөө алдсан монголчууд өлөн нүдэлсэн ядуу пролетари болов.

Дараа нь БНХАУ байгуулагдсаны 10 жилийн ойгоор Хрущев Хятадад дахин айлчлан ирэв. Энэ удаа Мао Зэдун зөвлөлтийн төлөөлөгчдийг үл тоосон байдалтай байжээ. Мао зөвлөлт- хятадын уулзалт дээр янжуур татаж утааг нь Хрущевийн нүүр рүү үлээж байв. Улс төрд ч гэсэн тэр үед их утаа болж байлаа. Тэр үед Түвдийн бослогыг Хятад зэвсгийн хүчээр дарж байв. Хятад Энэтхэгийн хил дээр хятадын цэргийг бөөгнөрүүлж байв. БНХАУ Тайваньтай сөргөлдөж байлаа.

Сансрын эдийн засаг 2019 он гэхэд нийтдээ 366 тэрбум ам долларт хүрчээ. Үүний дөрөвний нэг нь шинжлэх ухаан, цэрэг, төрийн бусад хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд зарцуулжээ. Нэг өдөрт хэд хэдэн хиймэл дагуул хөөргөж байна.

Украинчууд шинэ оноо өвлийн хүйтэнд цахилгаан ч байхгүй, ус ч байхгүй хүнд нөхцөлд подвалд өнгөрөөв. Оросын армийн украины энгийн хот руу хийсэн пуужингийн цохилт украины дэд бүтцийг ихэд сүйрүүлэв. Энгийн хүмүүс их өртөж үхэв.