Эцэст нь хэлэхэд энэ оронд олон жил бугшсан, энэ зуунд улам хэлбэршин чулуужсан “психоэкономус” буюу үнэндээ анти эдийнзасаг гэсэн сэтгэлгээ өнөөдөр илүүтэй ноёрхсоор байна. Цэвэр эдийн засаг нь ашиг, үр дүн гэдэг юмаар үнэлэмж хийдэг бол психоэкономид илүүтэй сэтгэлийн хөдлөл, сэтгэлзүйн өрсөлдөөн, хоосон мөртөө баярхах сэтгэлгээ илүүтэйгээр нийт эдийн засгаа тодорхойлох хүчин зүйл болдог байна. Чухам ийм сэтгэлгээ нь хэдэн мянганы турш монголчуудын энэ хорвоо дээр оршин тогтнох нэг баталгаа болдог байсан байж магадгүй, гэвч даяаршин хоорондоо улам ижилсэж буй өнөөгийн ертөнцөд энэхүү сондгой сэтгэлгээ нь тус болохоосоо ус болох нь их юм.
More than 80 years ago Prime Minister Genden, Amar, and the Military Commander Demid paid the price with their lives for refusing to join the Khalkhin Gol Battle on the territory of their own country. At least 30,000 people have died in preparation of the war. In the real battlefield, 237 soldiers were killed, of which one-third shot by the Soviet Red Army aircraft due to distrust and libel. And the other one-third was executed for they were wrongly suspected as Japanese intelligence agents.
1956 онд Монгол Японы харилцаа хэвийн байдалд орох анхны алхмууд хийгдэж эхэлсэн. Гэсэн хэдий ч үүнтэй зэрэгцэн өнгөрсөнтэй холбоотой харилцан нэхэмжлэл гаргах явдал, түүний дотор Японы нөхөн төлбөрийн асуудал үргэлжилсээр байлаа. Үүнийг харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр хойшлуулсан ба 1972 онд дипломат харилцаа тогтооход нөлөөлөөгүй. Нөхөн төлбөрийн асуудлыг 1970 -аад онд Японы зүгээс Монголд ноолуурын үйлдвэр барихад зориулж буцалтгүй тусламж олгосноор шийдсэн.
Төрийн шийдвэрээр албан тушаалаасаа хусагдвал тамгаа аваад зугтчихана. Тамга хаана байна, тэнд эрх мэдэл дагалдана. Хүн нь биш, тамга нь, эзэн нь биш тамга нь эрх мэдэл эзэмшинэ. Ялангуяа төрийн байгууллага, төрийн өмчит байгууллага, компани, олон нийтийн байгууллага гэх мэтийн үнэн чанартаа яг нэрлээдэх гэхээр эзэн субъект нь тодорхойгүй “улсын, олон нийтийн, төрийн, ард түмний, улс төрийн намын, олон нийтийн байгууллагын, төрийн бус байгууллагын…” гэхчлэнгийн хаягтай тамга бол тухайн цаг дор гартаа барьж буй хүний өмч бөгөөд үүнээ дагасан эрх мэдэл тэр бие хүнд хадгалагдана. Мянга нэгэн шөнийн үлгэрт гардаг Жинь хэмээх бирд лугаа адил монгол тамга зөвхөн тухайн цаг дор гарт нь атгагдсан хүндээ л боол мэт зүтгэдэг. Тамга гарт нь байгаа хүнийг шүүх цагдаа, хүчний байгууллага яаж ч чаддаггүй, аяыг нь дагахаас өөр аргагүй. Хүчирхэг эрх мэдэлт Тамга мин уу!
Юун түрүүн 1992 оны Үндсэн хуулийг өөрчлөлт оруулахын эсрэг бодолтой байгаагаа хэлье.
Гэтэл бидний дундаас гэнэт Андэрсоны жаал хүү гарч ирээд “Хаан шалдан байна!” гэж хашхирах нь тэрээ!
