Энэ бол Монголд сонгууль шударга болдоггүй нэг шалтгаан. Сонгууль шударга бус болдогийн бас нэг шалтгаан энэ. Сонгууль шударга бус болдог нөгөө нэг шалтгаан энэ байна. Монголд шударга сонгууль болдоггүйн ахиад нэг шалтгаан энэ. Монгол дахь төрийн сонгууль ерөөсөө шударга болдоггүй өөр нэг шалтгаан энэ. Сонгууль шударга болох нөхцөлгүй байдаг бас нэг шалтгаан юм даа. Сонгууль болгон Монголд булхай бузраар дүүрдэг шалтгаан олон буйн зарим нэг нь энэ дээ.

Ухаант хүн үүсээд 100-120 мянган жил болж гэдгийг шинжлэх ухаан тогтоосон. Хомо сапенс нь бусад хүн дүрстнээс төсөөлөх чадвараар илүү байсны хүчинд тэднийгээ ялж ганцаар үлдсэн гэж үздэг. Хүний хамгийн анхны төсөөллийн нэг нь үхэхээрээ тэнгэрт гардаг, сүнс гэж байдаг, тэнгэр бурхан хорвоогийн амьдралыг зохицуулдаг, тэдэнд өргөл барьц өргөж аргадах хэрэгтэй гэх мэт болой.

За ингээд дэлхийн хамгийн ядуу орон хаан залах ёслолд хамгаа гөвж гарлаа. Төв Африк нь авахаас алмаазны жаал нөөцтэй, тэр нь мань Бокассагийн бүрэн захиран зарцуулах хувийнх нь хөрөнгө. Хааны тэтмийг хоёр мянган доржпалам шигтгэж хийсэн нь тэр үеийнхээр 5 сая доллароор үнэлэгдэж байлаа. Хааны сандлыг дэвж буй бүргэдийн дүрсээр хийж алтадсан нь хоёр тонн жинтэй болжээ. Суудлыг битүү ирвэсний арьсаар гадарлажээ. Хувцсыг нь Европын хамгийн дээд зэргийн оёдлын газрууд захилгаар бүтээв.

2003 онд Энхбаярын Засгийн үед Гадаад сайд Л. Эрдэнэчулууны биечлэн уйгагүй шургуу хөөцөлдсөний хүчинд Монгол улс Ромын гэрээнд багтаж, Гаагын олон улсын эрүүгийн шүүхтэй нэгдсэнээр Олон улсын тогтсон хэм хэмжээг хүндэтгэн үздэг, өөрийн үзэл бодолтой, чөлөөт ардчилсан орны нэг гэдгээ илэрхийлж чадсан юм. 2004 оны сонгуулиар Ромын гэрээнд нэгдсэн явдлыг Гадаад харилцаанд гарсан хамгийн том үйл явдал гэж зүй ёсоор үнэлж байсан.

Төвд Монгол хоёр түүхэн шижмээр холбогдсон бараг л ах дүү ард түмэн. Сүүлийн мянган жил энэ хоёр ард түмэн үй олон хэлхээгээр уялдаатай.

Энд дэлхий биет утгаараа хавтгай болчихсон тухай биш, тавган дээр тавьчихсан юм шиг бүгдэд хүртээлтэй болсон тухай өгүүлсэн билээ. Ингэхээр “тэгшхэн дэлхий” эсвэл “алган дээр буусан дэлхийн” тухай өгүүлээд буй хэрэг. Өнөөдөр оцон шувуунаас өөр амьтангүй Антрактид тивд цахилгааны зөөврийн эх үүсвэр тавьж байгаад компютэрээр интернэтэд орон мөнөөх тэгшхэн тавагнаас дуртайгаа авах бололцоотой. Харин ингэхийн тулд оцон шувуу биш хүн, хүн хүндээ технологийн дэвшил ашиглаж чадахуйц боловсролтой хүн байх шаардлагатай. Өөрөөр хэлбэл хавтгай дэлхийн тавцан дээр өрөгдсөн жимс амьд организм болгонд хамаатай зүйл биш. Боловсролгүй, технологи эзэмшээгүй нэгэнд дэлхий бөөрөнхий хэвээрээ байгаа.