Азийн хамгийн сүүлчийн түшиг тулгуур Хятад XIX зууны дунд үеэс үйлдвэржсэн европчуудын тэлэлтийн бай боллоо. Шинэ империалист Япон 1895 онд Хятадыг, 1905 онд Оросыг дайнаар буулган авчээ. Орос, Япон хоёр 1907 онд нууц гэрээгээр өөрийн нөлөөллийн шинэ газар нутгийг хуваахаар тогтов. Манжуур, Өвөр Монгол Японых, Гадаад Монгол Оросынх.

Чингис хааны зөвлөх Елүй Чүцай нэгэнтээ их хаанд “Морин дээрээс дэлхийг хураах амархан, мориноосоо буугаад төрийг засах хэцүү” гэж сургаж байжээ.

Бяцхан хүү Сайнбаяр багшаасаа айна. Хичээлээсээ биш багшаасаа. Баяр ёслол тэмдэглэх, анги засах, нийтийн арга хэмжээ гээд багш нь хүүхдүүдээс байнга мөнгө нэхнэ. Хүүд ийм мөнгө байхгүй. Ээжид нь ч байхгүй. Багш хүүг энэ хэргээр байнга дарамтлана. Сайнбаяр их айдастай яваа.

Энэ өгүүлэл хоёр жилийн гаруйн өмнө гарч араасаа нэлээд хэл ам таталж байсан.

Хорин жилийн өмнө Америкийн социологич Фрэнсис Фукуяама “Түүхийн төгсгөл” гэсэн өгүүлэл бичиж хорвоогоор нэг шуугиан тарьсан билээ.

Жил гаруйгийн өмнө, наадмаар нэгэн сонин нэвтрүүлэг зурагтаар гарч билээ. УИХ-ын даргаар Нямдорж сонгогдсонд зориулсан будаалга юмуу даа. Аялгаас нь үзэхэд нутаг нэгтнүүд ялгаран цуглажээ. Баянмөнх аврага ярьж байна,