Одоо наадмаа “Монгол улсын их баяр наадам” гэдэг юм уу, “Тулгар төрийн ой”, эсвэл “Их Монгол улсын ой” гэх зэргээр нэрлэдэг болчихол, тиймээ? Зүгээр л “Наадам” гэсэн ч сайхан шүү дээ. Дэнж хотойтол цэнгэдэг Монгол наадам мину!

Манай ангид хөдөөнөөс нэг банди шилжиж ирлээ. Чөргөр туранхай, хавчиг мөртэй, багинохон хөлөн дээрээ хоёр дахин урт цээжтэй, хавчиг толгойтой түүний цаашаа шигдчихсэн налчгар хамраас нь уруулыг нь давсан нус үргэлж унжаастай.

Ингэхээр мөнгө эзэмшигч, оюун эзэмшигч хоёр тусдаа өөр ангилал юм. Өнөөгийн үйлдвэржсэн, соёлжсон, иргэншсэн, даяаршсан, зах зээлжсэн ертөнц мөнгө эзэмших бололцоог бараг бүх хүнд олгож байна. Харин оюун эзэмших эрхийг Бурхан тун ч харам тараадаг нь хэвээрээ шүү. Яагаад гэвэл...?!

Цар тахлаас хэдэн зуун жил ангид байсан монголчуудын амьдралын хэвшил өдгөө шал өөр болсон. Дэлхийн хамгийн том төвлөрсөн хотуудын жагсаалтад нэгэнт багтсан Улаанбаатар мөн л тэр утгаараа цар тахалд өртөх хамгийн эрсдэлтэй газрын нэг болсон. Томууг вакцинаас өөр юу ч хамгаалж чадахгүй. Үгүйдээ л анагаах ухааны өнөөгийн төвшинд. Антибиотик нээгдсэнээр бактерийн гаралтай олон өвчнийг ялан дийлсэн. Гэтэл дан нуклейний хүчлээс тогтсон, амьд организм мөн эсэх нь эргэлзээтэй вирусын эсрэг бидний барих ганцхан зэвсэг вакцин. Вакцин гэдэг нь үнэн хэрэгтээ өвчин үүсгэгчийг хүний өөрийнх нь дархлааны системээр устгах арга.

Шинжээчдийг буруу сонгосон алдааг дахин давтаж болохгүй. Иймээс шүүгчдийн шилдэг баг шинэчлэн бүрдүүллээ. Шүүхийн шат бүрд. Урьд нь гэмт хэрэгт холбогдож байсан, албан тушаал ахих сонирхолтой, өр зээлтэн, хээл хахуулийн донтой, шагнал урамшил авалгүй өдий хүрсэн, сонссон болгодоо итгэдэг гэнэн тэнэг, садист, сэтгэхүйн оноштой, моцахист, атаач, даргын тушаалыг сохроор биелүүлэгч, өөрийгөө хариуцах чадваргүйтэн, хорсол заналдаа хорвоог зүхэж явдаг… гэх мэт, ер нь Монголын эрхийн шинжлэх ухааны стандартаар төрөл бүрд хувийн учир шалтгаантай под хийсэн бүрэлдэхүүн. Б.Цогт, Т.Өсөхбаяр, З.Болдбаатар, Д.Дарьсүрэн, Б.Батцэрэн, Б.Амарбаясгалан, Д.Эрдэнэбалсүрэн, Ч.Хосбаяр, Б.Батсайхан, Ж.Болдбаатар, Б.Батзориг, М.Алдар… ял дуудагч нь хууль цаазач Н.Батбаяр гэх мэт.

Сонирхолтой түүх ярьж өгье. Тээр жил Гүндалай бөөн шуугиан үүсгэж Нямдоржийг гадаадын тагнуул байсан тухай баримт материал дэлгэлээ. Би бол ердөө л хөндлөнгийн ажиглагч, улс төрийн үйл явдалд дүн шинжилгээ хийдэг хүн.