Цэнддоо бол уран үгийн мастер, оночтой хэллэг, гайхалтай зүйрлэл, хурц егөө, наргиантай дэгээний эзэн… Энийг түүний бүтээлийг үзээд өөрснөө үнэлэнэ биз, би тайлбарласнаас чи өөрөө унш!

Алтан гурвалжин дотор 1,5 сая хүн амьдарвал үүнийг хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнээр яаж хангах вэ? Монгол мал олонтой юм чинь махны хувьд болно гэхсэнж. Гэтэл нүүдлийн мал аж ахуйн сүүгээр энэ их хүнийг хангана гэж үгүй. Иймээс эрчимжсэн мал аж ахуй хэрэгтэй. Хүнсний ногоо мөн Дэвшилийн маягтай өндөр тенологитой байх шаардлагатай. Нэгэнт төвлөрсөн том зах зээл буй болоодохвол үүнээ дагаад эрчимжсэн хөдөө аж ахуй хөгжиж л таарна. Эрчимжсэн хөдөө аж ахуйг хөгжүүлэхийн тулд энэ гурвалжингийн газрыг хувьчлах, үгүйдээ газрын төлөөс бий болгох хэрэг гарна. Алтан гурвалжинг шууд өгөөж тааруутай нүүдлийн мал аж ахутай холилдуулахгүйн тулд тусдаа татварын хууль үйлчлэх ёстой. Тэртэй тэргүй нүүдлийн мал аж ахуйд зориулагдсан хангалттай их бэлчээр байсаар байтал энэ багашаар газар нутгийг илүү үр өгөөжтэй үйлдвэрлэлийн төв болгоход хэн ч хохирохгүй.

Сая хэвлэгдэж гарсан МОНГОЛ ТҮҮХ-ийн дөрөв дахь хэвлэлийн хэсгээс сонирхуулж байна. 1300 орчим хуудастай, 2000 орчим эшлэлтэй, зуу гаруй зураг чимэглэлтэй, хоёр боть бүтээл.

Крымын дайны үед буюу 1853 онд К.Маркс "Европт учруулах Оросын аюул заналхийлэл" хэмээх бичсэн өгүүлэлдээ “Оростой тохиролцох гэж буй бол гол нь тэднээс айж л болохгүй” гэжээ.[2] Эхлээд айлгах мэхлэх дарамтлах арга нь Оросын цэрэг дайны ялалтын 50%-ыг хангадаг түүхэн уламжлалтай. Өнөөлөр ч Украинд хийж буй дайндаа цөмийн зэвсгээр сүрдүүлэх, өнгөрсөн түүхийг гуйвуулан мушгих, цэрэг зэвсгийн давамгай байдлаа дөвийлгөх, иргэний байгууллагыг бөмбөгдөх, энгийн номхон иргэдийг алж хядах, хүүхэд хүртэл барьцаалах! Өдгөө үүнийг гибрид дайн гэж нэрлэх болж. Монгол хичээл!

Хуучин тогтоцоогоо авч хоцрох гэсэн, хуучин руугаа тэмүүлэх гэсэн улс төрийн хүчинд өнөөгийн энэ тогтоц тун зүгээр зүйл. Дургүй хүргэсэн хүн дээрээ спирт миспирт ч гэх шиг дуртай хэргээ үүсгээд л хөөрхий гэмгүй цагдааг тухиран олны өмнө махчин шулам болгож харуулна. Араар нь “Би тэр үед гадаадынхантай ууланд зугаалж явсан”, “Завханд явж байсан”, "Манайх зурагтгүй болохоор би огт мэдсэнгүй" гэх мэт.

Зөвлөлтийн тэрс үзэлт зохиолч, Нобелийн шагналт Александр Солженицыныг 1974 онд Зөвлөлтөөс хөөж, иргэний харъяаллыг нь хүчингүй болгожээ. Тэрээр яг хүчээр хөөгдөн гарахынхаа өмнө Зөвлөлтийн ард түмэнд хандан энэ нээлттэй захидлаа бичиж үлдээсэн. Үүнээс 3 жилийн дараа польш оюутны дунд нууцаар тарсан уг захидлын хуулбар гар бичмэлийг олж авсан бивээр үүнийг польшоос монгол руу орчуулан мөн л нууцаар эх орондоо сайн найз нартаа тараасан. Бичгийн машинаар бичсэн яг 10 хувийг тараасан санагдана. Жилийн дараа Аюулаас хамгаалах яамны байцаагчийн ширээнд дээр дөрвөн хувь нь дэлгээтэй хэвтэж байлаа. Мэдээж би хэрэгт орсон. Өдгөө манай эх орон үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх эвлэлдэн нэгдэх эрхээр хуульчлан хангагдсан эрх чөлөөт нийгэм болжээ. 45 жилийн өмнө орчуулсныгаа сонирхуулж байна. Алдаа, найруулга тааруу болсон, гэхдээ огт засварласангүй, оригоор нь тавьлаа. БААБАР ЁСЛОВ