Энэ удаа бид XX зуун, XXI зууны эхний 10 гаран жилийн улс төрийн ерөнхий хандлага, төрх зургийг гаргахын тулд газар зүй, эдийн засгийн чадавхи, улс төрийн чиглэлээр нь төлөөлөн үзүүлэхийг чармайлаа. Гэхдээ дэлхийн II дайнаас хойшхи, тэр дундаа ХХ зууны төгсгөл, шинэ зууны эхэн үеийн зүтгэлтнүүдийг голлохыг зорилоо.

Японы нэрт зохиолч Мүраками Харүки тэртээ 1990, 2000-аад онд Мексик, Япон, Америк, Хятад, Монгол зэрэг орнуудаар аялсан аяллын тэмдэглэлээ 辺境·近境 буюу “Буйд, харь нутгаар” нэртэйгээр ном болгон хэвлүүлж байв. Онцлууштай нь, зохиолч Дорнод аймгийн нутагт, Халхын голын байлдаан болсон газарт очсон тухайгаа “Номунханы төмөр оршоох газар” бүлэгтээ өгүүлсэн юм.

Өргөмж магтаалд угаас дургүй Шантидэва орон хийдээ орхин явав. Араас нь заллага айлтгаж ирсэн бандита нарт сууж байсан өрөөнийхөө тотгонд нуусан Судрын хураангуй, Суртлын хураангуй хэмээх хоёр бэсрэгхэн номоо зааж өгөөд, замаа хөөсөн гэдэг. Шантидэва ахиж ном бүтээл ч туурвисангүй, сүм хийдэд ч суусангүй, хэрмэл чөлөөт амьдралаар амьдарч явсаар насыг баржээ. Тантрын түүхэнд нэг насандаа төгс гэгээрэлд хүрсэн Энэтхэгийн наян дөрвөн шидтэний нэг Бүсүгү, нийтийн ёсонд төв үзлийн их онолч, бодь сэтгэлийн бясалгалын уламжлалын багш Шантидэва хэмээн мөнхөрсөн түүний эл бүтээл өнөөдөр дэлхий дахинд танил болж, сая сая хүнийг ариусал ухаарал, амар амгаланд хөтөлсөөр.

Сургуульд байхад биднийг Балканчуудаас ч мундаг, соёл иргэншилтэй, ухаалаг гэж заадаг байсныг санаж байна. Балканчуудыг усанд ч ордоггүй, хоорондоо байнга байлдаж байдаг гэж заадаг байсансан. Биесээ тэвчин, хөгжиж дэвжих хүслээс тэнцвэрт байдал үүсэж байжээ. Ташрамд дурдахад тэнцвэр, баланс хоёрыг ер нь хүмүүс их хольж, сольж хэрэглэдэг л дээ.

Мүракамигийн бүх зохиол нэг бол орчин үеийг, эсвэл хүн төрөлхтний ирээдүйн тухай өгүүлдэг. Үүнийгээ гайхалтай тодорхой харуулна. Зарим бүтээлийг нь нийгэмд өгч буй сануулга, бошго гэхэд хилстэхгүй.

1960-аад оны эхээр Хятадад учруулсан бүхий л гай гамшиг нь байсаар байгаа ч гэсэн ард түмний шүтээн болсон Мао эрх мэдлийн оргилд үлдсэн хэвээр байлаа. Гэхдээ улс орныг үнэн хэрэгтээ прагматикууд удирдаж байсан болохоор уран бүтээлийн тодорхой эрх чөлөө байсан юм.