Намаг ба намагт унагсад-2

Үе үеийн турш байгалийн бэрхшээлийн сиймхийгээр шурган амиа аварч сурсан монголчууд хууль дүрмийн цоорхой, буруугаар ашиглаж болох эргүүлэг, өөртөө ашигтайгаар тайлбарлаж болох хоёрдмол санааг олж харахдаа гарамгай гэдэг. Ийм учраас, ямар амбицтай сэргэлэн этгээд хаана сууж байгаагаас хамааран тэр албан тушаал төрийг жолоодох “мээст” болсоор ирсэн байдаг.

Хэрвээ танайх, тухайлан чи машингүй байгаа бол сонгодог утгаараа “явгарсан айл, хөл залгах унаагүй этгээд” санагдаад хэцүү байгаа юм. Дээр нь бүх нийтээрээ такси үйлчилгээ эрхэлдэг явдал нь ч энэ хандлагыг өөгшүүлж “ машин авсан байхад ядаж таксинд яваад амь зууна” гэсэн итгэл өгдөг. Монголчуудын машинжих хорхой нь өрнөдийнхнээс ч идэвхтэй бөгөөд шургуу, бас гүн ухааны үндэслэлтэй гэдэг нь ойлгогдож байгаа биз.

Жил, жилийн, цагаан сарын дараа шашнаа санагалзах, бас шүүмжлэх хоёр урсгал зэрэг өрнөдөг. Энэ жил ч ялгаагүй өрнөж л байна. Өрнөж л байх нь хуран үйлдэхүй буй заа. Шашинтай, уламжлалтай гэдгээ санаж байгаа хэсэг байна. Тэдний талаар өгүүлэх юун. Даяаршин ижилсэж байгаа хүний хорвоод биднийг Монгол байлгаад байгаа зүйл бол хэрүүлтэй уруултай наадам, цагаан сар, түүнд шингэсэн шашин суртахуун. Харин нөгөө урсгалынхан шүүмжилж байна. Байх л зүйл. Тайлбар нь “Буддын сүм хийд мөлжиж байна” гэдэг социализмын үеийн үгтэй. Бусад шашин юм өгдөг байхад манай сүм хийд авч байна л гэнэ. Лам нар өглөг өгөхийн оронд өргөл авч байгаа нь буруу л гэнэ. Сүүлдээ байчихаад “Ганданд арваад касс ажиллаж байна. Цөөлөх хэрэгтэй" л гэнэ. Урт оочер үүсгэх гэсэн юм болов уу бүү мэд.

Оюуны хөдөлмөр эрхлэн амьдрах замыг нэгэнт бараадсан этгээдийг илэрхийлэх “Оюутан” хэмээх оноосон нэр ХХ зууны эхний хагасаас улбаатай. Шавийг сурагч (ученик), багшийг сургагч (учитель) хэмээн хувьсгалчаар өөрчлөн нэрлэж, коммунизмын замаар иргэншлийн босго алхах тэр үеийн нэр.

Бодсоноосоо өөрийг ярьж, ярьснаасаа өөрийг хийхийг улстөр гэнэ.