Магадгүй юм, өглөө бүр шанага, халбагаа хоёр гараараа өргөөд, дуганыхаа адарт урласан, “Шанти Дева гэгээнтэн бодисадын явдалд орж буй” зураг өөд наманчлан байж: -Хоолон дор мөргөмү! -Хоол хийдэг хүмүүн дор мөргөмү! -Хоол хийдэг газар дор мөргөмү! ​гэсэн уншлагаар ажлаа эхэлдэг ч юм билүү. Эсвэл гампанзан дээрээ гараа тавиад “Би сайн хоол, зөвхөн сайн хоол хийхээ андгайлъя” гэж амладаг юм болов уу?

Уг нь жил бүрийн намар дэлхийн удирдагчидАмерикийн Нью-Йорк хотод, НҮБ-ын төвд цугларч цэнхэр гаригийнхаа ирээдүйг хэрхэн одоогоос дээрдүүлэх, яаж энх тайвнаар зэрэгцэн орших талаар хэлэлцдэг байлаа. Өнөөдөр Хятадын Бээжинд болж буй “Автократ үдэшлэг” НҮБ-ын байр суурийг булаалдах мэт. Энд л олон улсын аюулгүй байдлын хамтын ажиллагаа улам гүнзгийрч, сансар огторгуйн болон агаар, тэнгист технологио хамтран хөгжүүлж, хүчээ нэгтгэж байна. Дэлхийн их гүрний хүчний харьцаа эргэлт буцалтгүй өөрчлөгдөж эхэллээ.

Иймээс “дундаж” хэсгийг тодорхойлох уламжлал байхгүй ч ядуу, эмзэг даврхагын хэсгийг хэмжих нэгжтэй. Тухайлбал, “Хөл дүүжлэх унаагүй”, “Нохой явган, гахай нүцгэн” гэхчлэнгийн цэцэн үгнээс морьгүй хүн бол ядуудаа орно гэдгийг ойлгоод авч болж байна. Ядуу хүний зовлонг “Морьгүй хүн мохоо, хоньгүй хүн ховдог” , “хөл залгах юм хүнээс гуйх” гэхчлэн тодорхойлно. Энэ хоёрт багтахгүй бол “баян” буюу “зонхилогч” талдаа. Давхрага хооронд шилжих ганц хүчин зүйл нь эдийн засаг бус, харин цаг агаар. “Баян хүн нэг зуданд, баатар хүн нэг суманд” хэмээх эдийн засгийн ганц онолтой.

Уржигдрийн байдлаар, Жаргалантын аманд буудуулсан байдалтай тарвага олдсон байдалтай. Байдалгүй юм ч гэж байхаа байсан. Байгаа байдал ч гэж байдал Байдалд байхаа байя гэсэн ч байдагтаа байж байгаагаараар байх юм байхгүй байна!

Адал явдалт хууч зохиолын зохиомж ч өвөрмөц. Жинхэнээсээ, гал тойрон суугаад хөөрөлдөх хачин сонин хуучийг амьсгаа даран чагнах мэт сэтгэгдэл төрүүлнэ. Хууч дотроос хууч төрж учир замбараагүй салбарлан одох мэт боловч өөр хоорондоо салшгүй холбоотойгоор эргэн нийлэх “шоорт стори”-нугуудын комбинаци. Хээрийн хойморт, ойн чөлөөнд түүдэг гал тойрон суугаад “юм юм үзсэн” гэх нэгнийхээ яриаг айдас, бахдал дүүрэн шимтэхэд эргэн тойрны мод бут хүртэл дуугаа хураан чагнах мэт болдог доо. Том хадны арын харанхуй сүүдэр, моддын цаана ч элдэв хий юмс нуугдаад: өөрийгөө мэдэгдэхгүйг хичээн, хууч түүх сонсонгоо: хааяа гэнэ алдаж хүний сонорт өртөөд алдрахыг мэдрэх мэтээр энэ номыг уншина, та.

Гэвч тэр бол дуу ч биш, хоолой ч биш, хөөрхөн ч биш. Хөх талын булаг өөрөө юм. Хөх тал ч өөрөө юм. Тэнд дуу сонссон юм биш хөх тал өөрөө урсан үелзэхийг сэрсэн нь тэр билээ л.