Vргэлж хvнээрээ Дорлигоо
Тvvний явсан газраар шинэчлэлийн жишиг тогтож vлддэг. Монголын тєрийн байгууллагууд дотроос хамгийн сайн шинэчлэгдсэн нь зэвсэгт хvчин билээ.
Тvvний явсан газраар шинэчлэлийн жишиг тогтож vлддэг. Монголын тєрийн байгууллагууд дотроос хамгийн сайн шинэчлэгдсэн нь зэвсэгт хvчин билээ.
Тамхи зараад гардуулдаг Гадаад хэргийн (гадаадад хэрэг тєвєг тарих талыг хариуцдаг бололтой юм билээ. Зох.) яам, багш чагнах гээд баригддаг цагдаа, хvн хулгайлаад шарагддаг Дотоод хэргийн (Дотооддоо хэрэг тєвєг сэдэх талыг дагнадаг гэх. Зох) яам зэрэгтэй харьцуулаад vз дээ. Манай армийн дайчид Америк болоод єрнєдийн орчин vеийн зэвсэгт хvчинтэй мєр зэрэгцэн энхийг сахиулж чадаж байгаа. Энэ яаманд Гадаад яаманд байдгаас дутуугvй гадаад хэлтэй сайн мэргэжилтнvvд бий, тэгээд тамхинд биш дайнд явдаг гээд бод доо. Манай цэргийнхэн олон улсын хэмжээнд ажил vvргээ нэр тєртэй биелvvлдэг. Єєрєєр хэлбэл, дэлхийн стандарт мэргэжилтэн, албат, мэнэжмэнт энэ салбарт бий. Идэр залуу насны мянга мянган залуус єнєєдєр цэрэгт мордохыг нэр тєрийн хэрэг гэж vзэж байна. Цаашдаа манай армид элсэх нь дээд сургуульд орохоос хэцvv болж эхэлж байгаа юм. Бахархмаар байгаа биз? Энэ нь манай зэвсэгт хvчинд хийсэн амжилттай шинэчлэлийн vр дvн билээ. БНМАУ-ын социалист маягийн нvсэр армийг Монгол Улсын мэргэжлийн чадварлаг, орчин цагийн, боловсон, зэвсэгт хvчин болгох ажлын гол автор, зохион байгуулагч бол 1996-1998 онд Батлан хамгаалахын сайдаар ажилласан Дамбийн Дорлигжав юм аа. Цэргийн дээд цолтой генералууд толгойлдог энэ салбарыг анхлан иргэний сэхээтэн Дорлигжав тэргvvлсэн нь ч шинэлэг vзэгдэл байлаа. Энэ шинэчлэлийн єєр нэг автор нь Баабар. Мэдээж энэ vлгэр жишээ гайхамшигт vйл хэргийг ч олон улстєрч, цэргийн мэргэжлийн офицерууд хийлцсэн. Гэхдээ голлон зохион байгуулагч Дорлигоо яах аргагvй билээ. Vлгэр жишээ шинэчлэлийн жишиг болсон Батлан хамгаалах салбарыг Дорлигжаваар удирдуулсан тэр хоёр жилгvйгээр тєсєєлєх аргагvй.
Дараа нь тэрээр онцгой нєхцєлд ажиллах жишиг тогтоосон. Дорлигжавыг Батлан хамгаалахын сайдаар томилогдоод удаагvй байтал Хєтєл хотхонд холер хэмээх аймшигт тахал дэгдэж таарав. Батлан хамгаалахын сайд нь онцгой байдал хариуцаж байсны хувьд Д.Дорлигжав тахалтай тэмцэх, нийт vндэстнээ сэргийлэх ажлыг гайхалтай сайн удирдан зохион байгуулж чадсан билээ. Энд холер євчнийг ахархан хугацаанд цаг алдалгvй оношлон тогтоосноос эхлээд хорио цээрийн дэглэмийг хэрхэн чадварлаг зохион байгуулж, эмчлэх, сэргийлэх ажлыг ямар чадварлаг удирдаж байсныг олон тvмэн мартаагvй байгаа. Харамсалтай нь, Дорлигоогийн энэ шинэчлэл туршлагыг онцгой байдлын салбарт уламжлан авч vлдээгvй юм. Хонгор сум цианитад єртєх, Онцгой байдлынхан нисдэг тэрэгтэй алга болон осолдох зэрэг эгзэгтэй vеvдэд “Дорлигжав энэ ажлыг удирдсан бол яасан хурдан шийдээд єгєх бол”, “Дорлигжав удирдаад алга бологсдыг эрсэн бол арай л єєр байх юм биш байгаа” гэхчилэнгийн юм надад л лав бодогдоод байсан. Бусад хvмvvст яасныг бол мэдэхгvй л дээ.
Vvнийхээ сvvлээр тэрээр “Эрдэнэт” vйлдвэрийг удирдсан. Хувийн гэхэд арай тєвєгтэй, улсын гэхэд бас биш болчихсон “Эрдэнэт” vйлдвэрийг Дорлигжав улсад, ард тvмэнд эргvvлж авчирсан юм. “Эрдэнэт” vйлдвэрийг тойрсон олон драм одоо ч хvмvvсийн ой тойнд байж л байгаа.
“Монгол ах дvv нар аа” гэж эхэлсэн, арван хvний цээж зураг нааж байгаад олшруулсан хуудас надад хадгалаастай байдаг. Ардчиллыг авчрахын тулд амь насаараа дэнчин тавин єлсгєлєн зарлаж суусан МоАХ-ны зvтгэлтнvvдийн нэрс, уриалга тэр байлаа. 1990 оны ардчилсан хувьсгалын голлох зvтгэлтний нэг нь Дорлигоо. Эх орныхоо хувь заяаны тєлєє зvтгэх vйлсээ тэндээс эхэлсэн. Д.Бямбасvрэнгийн Засгийн газрын Шадар сайд байв. Монгол тєрийнхєє тєлєє зvтгэх vйлсээ ингэж єрнvvлсэн.
Дорлигоогийн боловсрол чадвар vргэлж єсч, удирдсан салбар нь шинэчлэгдэн хєгжлийн жишиг тогтоож ирсэн. Нэг л юм єєрчлєгддєггvй. Их тєлєв бид хоёр сурвалжлах барих ажил, хурал мурал, элдэв уулзалт дээр л таарна л даа. Тэрээр ажлаа дуусгаж аваад
-За миний найз юу байна даа гэж ирээд жаахан хуучилж суугаад салдаг юм. Бид гучаад жилийн ємнєх найзууд. Оюутан байхдаа, бичсэн шvлгээ Дорлигоод их уншиж єгдєг байжээ. Бvхий залуу хvний нэгэн адил би шvлэг бичдэг байсан л даа.
Одоо бол ямар шvлгээ унших билээ. Зvгээр л бие биеэ учиргvй элэгсгээр харж, залуу насны єдрvvдээ жаахан яриад салдаг. Дорлигоогийн энэ зан нь ерєєсєє єєрчлєгддєггvй. Би шvлэг бичихээ больсон ч гэсэн хэвээрээ. Дорлигоо сайд дарга, тєр, нийгмийн зvтгэлтэн болсон ч гэсэн хэвээрээ...
Тамхи зараад гардуулдаг Гадаад хэргийн (гадаадад хэрэг тєвєг тарих талыг хариуцдаг бололтой юм билээ. Зох.) яам, багш чагнах гээд баригддаг цагдаа, хvн хулгайлаад шарагддаг Дотоод хэргийн (Дотооддоо хэрэг тєвєг сэдэх талыг дагнадаг гэх. Зох) яам зэрэгтэй харьцуулаад vз дээ. Манай армийн дайчид Америк болоод єрнєдийн орчин vеийн зэвсэгт хvчинтэй мєр зэрэгцэн энхийг сахиулж чадаж байгаа. Энэ яаманд Гадаад яаманд байдгаас дутуугvй гадаад хэлтэй сайн мэргэжилтнvvд бий, тэгээд тамхинд биш дайнд явдаг гээд бод доо. Манай цэргийнхэн олон улсын хэмжээнд ажил vvргээ нэр тєртэй биелvvлдэг. Єєрєєр хэлбэл, дэлхийн стандарт мэргэжилтэн, албат, мэнэжмэнт энэ салбарт бий. Идэр залуу насны мянга мянган залуус єнєєдєр цэрэгт мордохыг нэр тєрийн хэрэг гэж vзэж байна. Цаашдаа манай армид элсэх нь дээд сургуульд орохоос хэцvv болж эхэлж байгаа юм. Бахархмаар байгаа биз? Энэ нь манай зэвсэгт хvчинд хийсэн амжилттай шинэчлэлийн vр дvн билээ. БНМАУ-ын социалист маягийн нvсэр армийг Монгол Улсын мэргэжлийн чадварлаг, орчин цагийн, боловсон, зэвсэгт хvчин болгох ажлын гол автор, зохион байгуулагч бол 1996-1998 онд Батлан хамгаалахын сайдаар ажилласан Дамбийн Дорлигжав юм аа. Цэргийн дээд цолтой генералууд толгойлдог энэ салбарыг анхлан иргэний сэхээтэн Дорлигжав тэргvvлсэн нь ч шинэлэг vзэгдэл байлаа. Энэ шинэчлэлийн єєр нэг автор нь Баабар. Мэдээж энэ vлгэр жишээ гайхамшигт vйл хэргийг ч олон улстєрч, цэргийн мэргэжлийн офицерууд хийлцсэн. Гэхдээ голлон зохион байгуулагч Дорлигоо яах аргагvй билээ. Vлгэр жишээ шинэчлэлийн жишиг болсон Батлан хамгаалах салбарыг Дорлигжаваар удирдуулсан тэр хоёр жилгvйгээр тєсєєлєх аргагvй.
Дараа нь тэрээр онцгой нєхцєлд ажиллах жишиг тогтоосон. Дорлигжавыг Батлан хамгаалахын сайдаар томилогдоод удаагvй байтал Хєтєл хотхонд холер хэмээх аймшигт тахал дэгдэж таарав. Батлан хамгаалахын сайд нь онцгой байдал хариуцаж байсны хувьд Д.Дорлигжав тахалтай тэмцэх, нийт vндэстнээ сэргийлэх ажлыг гайхалтай сайн удирдан зохион байгуулж чадсан билээ. Энд холер євчнийг ахархан хугацаанд цаг алдалгvй оношлон тогтоосноос эхлээд хорио цээрийн дэглэмийг хэрхэн чадварлаг зохион байгуулж, эмчлэх, сэргийлэх ажлыг ямар чадварлаг удирдаж байсныг олон тvмэн мартаагvй байгаа. Харамсалтай нь, Дорлигоогийн энэ шинэчлэл туршлагыг онцгой байдлын салбарт уламжлан авч vлдээгvй юм. Хонгор сум цианитад єртєх, Онцгой байдлынхан нисдэг тэрэгтэй алга болон осолдох зэрэг эгзэгтэй vеvдэд “Дорлигжав энэ ажлыг удирдсан бол яасан хурдан шийдээд єгєх бол”, “Дорлигжав удирдаад алга бологсдыг эрсэн бол арай л єєр байх юм биш байгаа” гэхчилэнгийн юм надад л лав бодогдоод байсан. Бусад хvмvvст яасныг бол мэдэхгvй л дээ.
Vvнийхээ сvvлээр тэрээр “Эрдэнэт” vйлдвэрийг удирдсан. Хувийн гэхэд арай тєвєгтэй, улсын гэхэд бас биш болчихсон “Эрдэнэт” vйлдвэрийг Дорлигжав улсад, ард тvмэнд эргvvлж авчирсан юм. “Эрдэнэт” vйлдвэрийг тойрсон олон драм одоо ч хvмvvсийн ой тойнд байж л байгаа.
“Монгол ах дvv нар аа” гэж эхэлсэн, арван хvний цээж зураг нааж байгаад олшруулсан хуудас надад хадгалаастай байдаг. Ардчиллыг авчрахын тулд амь насаараа дэнчин тавин єлсгєлєн зарлаж суусан МоАХ-ны зvтгэлтнvvдийн нэрс, уриалга тэр байлаа. 1990 оны ардчилсан хувьсгалын голлох зvтгэлтний нэг нь Дорлигоо. Эх орныхоо хувь заяаны тєлєє зvтгэх vйлсээ тэндээс эхэлсэн. Д.Бямбасvрэнгийн Засгийн газрын Шадар сайд байв. Монгол тєрийнхєє тєлєє зvтгэх vйлсээ ингэж єрнvvлсэн.
Дорлигоогийн боловсрол чадвар vргэлж єсч, удирдсан салбар нь шинэчлэгдэн хєгжлийн жишиг тогтоож ирсэн. Нэг л юм єєрчлєгддєггvй. Их тєлєв бид хоёр сурвалжлах барих ажил, хурал мурал, элдэв уулзалт дээр л таарна л даа. Тэрээр ажлаа дуусгаж аваад
-За миний найз юу байна даа гэж ирээд жаахан хуучилж суугаад салдаг юм. Бид гучаад жилийн ємнєх найзууд. Оюутан байхдаа, бичсэн шvлгээ Дорлигоод их уншиж єгдєг байжээ. Бvхий залуу хvний нэгэн адил би шvлэг бичдэг байсан л даа.
Одоо бол ямар шvлгээ унших билээ. Зvгээр л бие биеэ учиргvй элэгсгээр харж, залуу насны єдрvvдээ жаахан яриад салдаг. Дорлигоогийн энэ зан нь ерєєсєє єєрчлєгддєггvй. Би шvлэг бичихээ больсон ч гэсэн хэвээрээ. Дорлигоо сайд дарга, тєр, нийгмийн зvтгэлтэн болсон ч гэсэн хэвээрээ...
Ветеран ПВ Монголии
Зочин
zochin
Uram hugarav