Тийм ЧВК армиуд нь эзнээ болон эзнийхээ өмч хөрөнгийг хамгаалах дайнд бэлтгэнэ. ​Уламжлалаа дагавал иргэний дайн дэгдэж ч болно. Хүн төрөлхтөний түүхэнд байгаагүй үзэгдэл: ийм том дэлхийн хэмжээний армийг хувьчлах үйл явц явагдаж байна. Оросын зэвсэгт хүчин олон хуваагдаж эхлэв.Армийг хувьчилж хуваан авч байгаагаараа ОХУ-ын задралын суурийг тавилаа. Цаашаа хувьчилсаар хувьчилсаар цөмийн зэвсгээ хувьчлан тарааж авна. ОХУ-ын субъектууд бүгд цөмийн зэвсэг олж авахыг хичээнэ. Тусгаар тогтнолоо зарлахдаа дор бүрнээ цөмийн зэвсэгтэй болчихсон байхыг хичээнэ. Тийм зэвсгээр Москваг айлган байж санасандаа хүрнэ. Цөмийн цэнэгийг дагалдан стратегийн бүх төрлийн зэвсгийн хувьчлал явагдаж магадгүй.

Дуртай зохиолч Шукшинийхаа бас нэг хөөрхөн өгүүллэгийг орчуулчихлаа. Мартсанаас энэ сарын 12-ы өдрөөс Youtube-ээр Монголчуудын түүхийн сэдэвт 25 цуврал лекцийн анхны дугаар гарна.

Ихэнх хүн түүхийг "өнгөрсөн үеийн баримтуудын цуглуулга" гэж боддог. Түүхийн хичээлд хэрэглэгддэг сурах бичгүүд ч үүнийг дэмждэг. Учир нь сурах бичиг мэдээллийн цуглуулга мэт бичигдсэн байдаг. Үнэндээ түүх бол "өнгөрсөн үеийн баримтуудын цуглуулга" биш юм. Түүх нь тухайн үед хүмүүсийн бичсэн зүйлд (бичмэл баримт бичиг, соёлын олдвор эсвэл аман уламжлал) үндэслэн өнгөрсөн хугацаанд болсон зүйлийн талаархи аргументуудаас бүрддэг. Түүхчид "баримт" гэж юу болох, тэдгээрийг хэрхэн тайлбарлах талаар санал зөрөлддөг. "Ялагч" ба "ялагдагч" -ийг бий болгодог томоохон үйл явдлын хувьд асуудал улам бүр ээдрээтэй байдаг, учир нь ялагчид өөрсдийн хэрхэн баатарлаг байснаа харуулахын тулд "ялагчид" -ын бичсэн эх сурвалж илүү олдомхой аж. Иймээс түүх судлал нь өнөө үед бодит түүхийг хэн илүүтэй илрүүлэн дүгнэх вэ гэсэн аргумэнтийн өрсөлдөөн юм.

Бүгдэд нь шинэ оны мэнд дэвшүүлье. Шинэ оны баярын өдрүүдийг гэртээ өнгөрөөх, зурагтаас уйдах зарим нэгэнд нь зориулж уйдааг чинь гаргахад тусалъя гэж бодоод Зөвлөлтийн зохиолч Василий Шукшиний бичсэн хөгжилтэй өгүүлэгийг орчуулснаа сонирхуулж байна. Би ч гэсэн үүнийг уйдаагаа гаргах гэж сая орчуулсан юм. Ер нь ч Шукшинд дуртай л даа. Шинэ оноо сайхан угтаарай. Баабар ёслов.

Эцэст нь хэлэхэд энэ оронд олон жил бугшсан, энэ зуунд улам хэлбэршин чулуужсан “психоэкономус” буюу үнэндээ анти эдийнзасаг гэсэн сэтгэлгээ өнөөдөр илүүтэй ноёрхсоор байна. Цэвэр эдийн засаг нь ашиг, үр дүн гэдэг юмаар үнэлэмж хийдэг бол психоэкономид илүүтэй сэтгэлийн хөдлөл, сэтгэлзүйн өрсөлдөөн, хоосон мөртөө баярхах сэтгэлгээ илүүтэйгээр нийт эдийн засгаа тодорхойлох хүчин зүйл болдог байна. Чухам ийм сэтгэлгээ нь хэдэн мянганы турш монголчуудын энэ хорвоо дээр оршин тогтнох нэг баталгаа болдог байсан байж магадгүй, гэвч даяаршин хоорондоо улам ижилсэж буй өнөөгийн ертөнцөд энэхүү сондгой сэтгэлгээ нь тус болохоосоо ус болох нь их юм.

Францын монголч эрдэмтэн Антуан Маир 1911 онд Улаанбаатарт болсон хуралд энэ илтгэлийг тавьжээ. Тэрээр илтгэлдээ Тавантолгой болон Мардайн ордын асуудалд Монголын Засгийн газар "хачин" шийдвэр гаргасныг жишээлэн шүүмжлээд, цаашид энэ мэтээр алдвал үндэсний аюулгүй байдал, бие даасан байдалд хортой болохыг дүн шинжилгээ хийн анхааруулжээ. Монгол Улс оновчтой шийдвэр, улс төрийн сонголт хийх ёстой түүхэн дэх эргэлтийн цэг болох замын уулзвар дээр байна гэж Маир бичсэн. Тэр үед гэнэт баяжсан монголчууд нүүрсээ уралдан гаргасаар хүний үг сонсох ч завгүй сагаж байсан болохоор огт тоосонгүй, мэдээж салаа замын буруугаар нь жирийлгэсэн. 12 жилийн дараа энийг одоо уншаад үз дээ.