Төвдийн тусгаар тогтнол лөөлөө болж байгааг тэд өөрснөө ч ойлгож байгаа. Тэгвэл ядаж Далай ламын инстүүцийг аварч үлдээх хэрэгтэй болно. Тэд эргэж Төвдөд (өөрөөр хэлбэл Хятадад) буцаж ирэх нь ерөнхийдөө бололцоогүй. Далай ламын нэр хүнд маш өндөр Монгол үүнд туслаж болох юм. Гэтэл Далай ламын инстүүц Дэнзэнжамцгүйгээр цаашид орших магадлал тун бүрхэг. Түүнийг орлох хүн байхгүй. Хойд дүр тодорлоо ч өнөөгийн Дэнзэнжамцын нэр нөлөө шиг болно гэж бодоход маш олон жил хэрэгтэй. Гэхдээ л оргүй дорорвол охинтой хоцрох хүсэл бий. Монгол улс үүнд туслах ёстой юу, хэрэгтэй юу, бололцоотой юу, чадах уу?

Хэдийгээр монгол хэлэнд хожуу нэвтэрсэн боловч аяндаа дуудлагаа даган монголжиж, тэгж хэлдэг төдийгүй бичдэг болсон цөөнгүй үгийг монголжсон хэлбэрээр нь энэ толины толгой үгэнд авлаа. Эсээ, хаминдаа, амаржий, хааз, ёонкос, коонс, сээвс гэх мэт. Монгол хэлэнд эгшиг зохицох ёс гэж нэг онцлог бий. Энэ нь үгэнд орсон эгшгүүд нэг төрөл болон журамлагддаг буюу нөхцөл, дагаврууд нь эгшиг зохицох ёсыг даган залгагдана гэсэн үг юм. Наад зах нь нэг үгэнд а авиа э, о зэрэг авиатай хамтардаггүй, эгшгүүд аль нэг тийшээ шилжин журамлагддаг. Отвертка – автийрк, одъяал – адяал, комендант – хаминдаа гэх мэт.

Монгол оронд уул уурхайн эрин ирлээ. Энэ орон магадгүй түүхийн хөгжлийн шинэ үетэйгээ золгож байж болох юм.

Ийм нэртэй өгүүллийг би 2003 онд бичиж хэвлүүлж байжээ. Энэ өгүүлэл өнөөдөр ач холбогдолтой санагдаад дахин хэвлүүлж байна.

Бид зах зээлийн эдийн засагт ороод хориод жил боллоо. Төлөвлөгөөт эдийн засгийг бодвол хавьгүй ойлгомжтой боловч байнгын реформ шинэчлэл шаардаж байдаг тогтолцоо.

Хүмүүс ээ, эх орон нэгтнүүд ээ… сайхан байна уу? Болж байна уу? Дажгүй юу? Давгүй юу? Бухимдахгүй байна уу? Болдог бол энэ дэлхийг ганц сайхан амбаардаад авмаар бодогдохгүй байна уу? Ядахнаа дотроо онгойтол нэг сайн хашгираад авмаар санагдахгүй байна уу? Еэ чаваас даа, байж байгааг нь! ЕЭЭ-ЭЭ ЧАА-ВАА-САА –ААА –ААА!!!