Татвар эмийн хүүрнэл

Фрэнсис_Фукуяма ТАНИГДАХУЙ Нэр төрийн хэрэгцээ ба гомдлын улс төр. Өнөө үед танигдахуйн хэрэгцээ дэлхийн улс төрийг тодорхойлох болжээ. Цагаачдыг эсэргүүцэх популизм, улстөржсөн лалын сэргэлт, коллежийн оюутны хотхоны талцсан байдал, цагаан үндсэрхэг үзэл эргэн гарч ирсэн зэрэг, энэ бүхэн нь либерал ардчиллын үндэс суурь болсон түгээмэл хүлээн зөвшөөрөлд тулгараад байгаа гол бэрхшээлүүд юм. Одоо эдгээрийн олонх нь улс үндэстэн, шашин шүтлэг, шашны бүлэглэл, арьс өнгө, үндэс угсаа дээр суурилсан хүлээн зөвшөөрлийн явцуу хэлбэр лүү гулсан орж байна.

Хятадын тал Монголыг өөрийн бүрэлдэхүүн хэсэг мөн гэсэн чиг бодлогоо үргэлжлүүлэн, монголчуудын үндэстний өөртөө засан тохинох эрхийг хүлээн зөвшөөрөхгүй, энэхүү байр суурь нь есөн гүрний 1922 оны гэрээгээр улам бэхэжсэн байна. Иймд Хятадын тал Үндсэн хуулиндаа Монголыг муж болгон тодорхойлж, Монголд цэрэг суулгах бодлоо орхилгүй завдсаар байжээ.

Америкийн глобал жанжлалын хэмжээ далайц нь нийтээр хүлээн зөвшөөрч байгаачлан аугаа том хэдий ч гүн гүнзгий биш, дотоод, гадаад хүчин зүйлээр хязгаарлагдан баригдсаар байна. Америкийн жанжлал өнгөрсөн үеийн эзэнт гүрнийх шиг шууд удирдахыг бус зөвхөн шийдвэрлэх нөлөө үзүүлэхийг хэлж байгаа юм. Чухамхүү, Евразийн цар хэмжээ болон олон төрх байдал түүнчлэн тэндхийн хэд хэдэн улсуудын хүч чадал Америкийн зүгээс хэрэг явдлын явцыг хянах хэмжээ, далайц болон нөлөөний дорвитой байдлыг хязгаарлаж байна. Евразийн энэ аварга тив нь улс төрийн хувьд үнэхээр гоц, эдийн засгийн хувьд хамгийн амжилттай яваа дэлхийн гүрэнд ч захирагдахын аргагүй дэндүү том хэмжээтэй, дэндүү олон хүн амтай, олон янзын соёлтой, хэзээ язаанаас давилуун санаатай, улс төрийн идэвх бүхий дэндүү олон улстай юм. Чухам иймийн учир Америкийн нөөцийг Евразийн асар том шатрын хөлөг дээр хянуур болгоомжтой, нарийн шалгууртай маш сайтар цэгнэж байж байрлуулах геостратегийн нарийн ур чадвар эн тэргүүний ач холбогдолтой байгаа бол

Энэхүү бүрэн цоморлог нь агуулга гүнзгий, багтаамж ихтэй Үндсэн хууль, түүнээс урган гарсан бүхий л хууль тогтоомжийн үзэл баримтлал, зохицуулалтыг ойлгох, шинээр батлах хууль тогтоомжийн үзэл баримтлалыг тодруулах, мөн сүүлийн 30 жилийн нийгмийн өөрчлөлт болон Үндсэн хуулийн оршилд тунхагласан Монголын ард түмний туйлын хүслэн, эрхэм зорилгын хэрэгжилтийг тольдох чухал хэрэглэгдэхүүн мөн болох юм.

Бат Зүчийн улсын захирагч болоод шуудхан л аугаа хүчирхэг эзэн хаан болчихсон хэрэг биш гэдэг нь тодорхой. Арван наймтай хан хүү эхлээд зөвхөн хэлбэрийн төдий эрх мэдэлтэй байсан агаад “хаанчлал”-ынхаа эхний хэдэн жилд нь эзэмшил нутаг орондоо сууж байгаагүй бололтой мэт байдаг.