Улсын төсөв нь хэрхэн бүрдэж, зарцуулагдаж, иргэдийнхээ амьдралд ямар үр өгөөжтэй байгаа нь ардчилсан орны төр засаг буюу нийтийн засаглалын чанар, нийгмийн хөгжил, авлигын түвшинг тод илэрхийлдэг.

Эдийн засаг бол хүний биетэй адилхан амьд, цогц систем бөгөөд мөнгөний ханшийг эдийн засгийн “цусны даралт” гэж үзэж болох юм. Төгрөг, долларын харьцааг хэмжвэл өнгөрсөн жилийн дотор эдийн засгийн “даралт” бараг гучин хувиар өсчээ. Энэ бол таны машин авах гэж байсан төгрөгийн гуравны нэг нь алга болсон гэсэн үг.

Монголыг нүүрсгүйгээр төсөөлөх аргагүй. Нийт экспортын ч, төсвийн орлогын ч аль алиных нь дөрөвний нэг энэхүү “царай муутай” эрдэстэй холбоотой. Мөн цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээний ная, дулааны ерэн хувийг бид нүүрснээс авдаг.

Аливаа улсын эдийн засгийн хөдөлгүүр нь хувийн хэвшил. Хувийн хэвшлийн цөм нь хамгийн олон хүн ажиллуулдаг жижиг, дунд үйлдвэрүүд (ЖДҮ) юм. Орон бүрт өөрийн тодорхойлолт байдаг ч дийлэнхийнх нь ажиллагсдын тоо, жилийн борлуулалтын хэмжээгээр нь ялгаж ЖДҮ гэж нэрлэдэг.

Логик сэтгэлгээнд тодорхой нэг үйл явдал болохын тулд зайлшгүй болон хангалттай нөхцөлүүд хамт бүрдсэн байх ёстой гэж үздэг.

Аль ч улсын эрүүл мэндийн тогтолцоо нь иргэдээ өвчин, ослоос урьдчилан сэргийлэх, эмчлэн анагаах, нөхөн сэргээх гурван зорилготой. Энэ зорилгоо гурван шатны эмнэлгийн байгууллагууд, эмч, сувилагч, мэргэжилтнүүдээр дамжуулан хэрэгжүүлдэг.